Twórca artylerii Legionów Polskich spoczął na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach

Jak napisał w liście okolicznościowym marszałek Sejmu Marek Kuchciński:

Wspominając postać generała, uczucia smutku z powodu odejścia w zapomnienie jednego z ostatnich bezpośrednich świadków zmagań wojennych naszej ojczyzny, przeplatają się z podziwem i ogromnym szacunkiem dla niego. Choć z pochodzenia był Czechem, trudno wśród rodowitych Polaków znaleźć człowieka bardziej zaangażowanego w dziejowy dramat walki o wolną Rzeczpospolitą. 

 

Dobrze, że (...) tę postać wydobywamy trochę z niepamięci, (...) że szczególnie młodym ludziom mówimy, że byli tacy synowie polskiej ziemi, których można nazwać bohaterami, którzy walczyli i wywalczyli wolność, niepodległość i nie sprzeniewierzyli się. Pamięć i tożsamość – te dwa słowa chyba dzisiaj też trzeba przywołać, trzeba pamiętać o tych datach, wydarzeniach, postaciach, bohaterach – ale to nie wszystko. Trzeba jeszcze umieć się z nimi utożsamiać, trzeba mieć świadomość, że to jest nasze dziedzictwo, że to są nasze korzenie, z których mamy czerpać tę mądrość. Oni nas tego uczą, by kochać i być wiernym temu, co Polskę stanowi, by nie sprzeniewierzyć się temu dziedzictwu, któremu na imię Polska

– powiedział podczas homilii ks. płk Bogdan Radziszewski.

Wnuk generała Krzysztof Brzoza-Brzezina mówił dziennikarzom, że trudno mu powiedzieć jak ważną postacią dla polskiej historii był jego dziadek.

Powiem tylko, że bardzo niewielu mamy żołnierzy, którzy czterokrotnie zostali odznaczeni orderem Virtuti Militari; o ile mi wiadomo w okresie od odzyskania niepodległości do dnia dzisiejszego tylko gen. Anders. To świadczy o jego umiejętnościach wojskowych i odwadze mojego dziadka.

Jak dodał, dla rodziny generała bardzo ważny jest fakt, że pogrzeb odbędzie się z należnymi honorami, gdyż ten, który odbył się w 1968 r. był zupełnie bez żadnych ceremonii, nie było żadnych honorów wojskowych. „Teraz jakaś cześć zostaje mu oddana” – podkreślił Krzysztof Brzoza-Brzezina.

Po mszy świętej kondukt pogrzebowy przy honorowej asyście Wojska Polskiego wyruszył na Cmentarz Wojskowy na Powązkach, gdzie złożono do grobu urnę z prochami gen. Brzozy-Brzeziny.

Zdaniem prezesa Instytutu Józefa Piłsudskiego w Warszawie prof. Wiesława Jana Wysockiego, gen. Brzoza-Brzezina „to legenda legionowa”. To także człowiek, który „wpisuje się w pewną grupę ludzi, którzy byli przyjaciółmi Polaków, tworzyli krąg wspierający Polaków i sami stawali się w jakiś sposób Polakami. To jedyny Czech w Wojsku Polskim. (…). 

Właściwie do końca życia komuniści w jakiś sposób go represjonowani. Także po śmierci odmówili mu porządnego pogrzebu, z honorami należnymi oficerowi Wojska Polskiego. Dzisiaj właśnie jest nadrobienie tego, co powinna Polska oddać temu, który jej służył.

Gen. bryg. Ottokar Brzoza–Brzezina urodził się 3 marca 1883 r. w Protivinie w Czechach. W momencie wybuchu I wojny światowej wyruszył do Krakowa, gdzie otrzymał od Piłsudskiego rozkaz sformowania pułku artylerii; liczył on 120 żołnierzy. Pod koniec września 1914 r. pierwsze dwie baterie wyruszyły na front w Karpatach, tworząc 1 dywizjon, pozostałe dwie – pod wodzą generała – pod koniec października, tworząc 2 dywizjon. Baterie 1 pułku artylerii Legionów Polskich zasłynęły w bitwach pod Krzywopłotami i Konarami. Podówczas majora Brzozę unieśmiertelnił w „Polonezie artyleryjskim” Jan Lechoń.

To major Brzoza kartaczami w moskiewskie pułki wali!

………………………………………

Siew pada w ziemię szrapnelami,

I dym. l grom, i burza z nami,

Piekielny deszcz ze stali

Na firmamencie chmury chmurzą

Brunatne z armat dymy.

Raz po raz ziemia jęknie burzą,

Ślepia się dziko armat mrużą.

Przy których my stoimy (…)

………………………………………………

Czy przeciw nam wy, czy tez z nami?

Gadamy do was kartaczami.

Nie dusi dym i krew nie plami.

I jeno ogień pali

Za nami będą mówić ciszą

I łzami, i modlitwą

Armatom ognia!! Niechaj dyszą!

Hej! ognia! ognia! Słyszy, słyszą,

Że w bitwie idziem bitwą

Konnicy koniem, zbrojną ręką

Po swoje iść piechocie

Jaką grał Bem pod Ostrołęką,

Taką nam zagrać dziś piosenką

I w pułk moskiewski rozwinięty

Chrzest siać piekielny chrzest i święty.

Kapłanom przy robocie

Dudni nam ziemia, dudni, dudni,

Radujcie się, majorze

Tako się Polska nam rozcudni,

Gdy skwarny przyjdzie czas południ

Na nasze krwawe zboże

 

Słyszycie! Z cicha, z cicha, z cicha

Warkotem, bez ustania

Na miły Bogi Czy ziemia wzdycha?

Pułk się za pułkiem w śmierć przepycha

……………………………………………

To artyleria nasza licha

Dziś puka od świtania

Ani się pyta. kto dziś z nami,

Bateria wścieklej stali

To major Brzoza kartaczami w moskiewskie pułki wali!

W 1920 roku gen. Brzoza-Brzezina był uczestnikiem wojny z bolszewikami. Po zakończeniu wojny przejął dowództwo w Nowym Targu w imieniu nowo powstającego państwa polskiego. Następnie pełnił m.in. funkcję zastępcy dowódcy artylerii obrony Warszawy. Po przeniesieniu w stanu spoczynku pod koniec sierpnia 1927 r. osiadł w podwarszawskiej Zielonce. Za działania bojowe w czasie wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. oraz zasługi z okresu służby w Legionach Polskich, został trzykrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

1 września 1939 r. zgłosił się do na ochotnika do służby w Wojsku Polskim. Objął dowództwo nad zgrupowaniem „Brzoza” w rejonie Małoryty, które następnie podporządkowało się Samodzielnej Grupie Operacyjnej (SGO) „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga. Dowodził 50 Dywizją Piechoty Rezerwowej w bitwie pod Kockiem.

Po kapitulacji i wydostaniu się w niewoli niemieckiej wrócił do Zielonki i rozpoczął działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej. Przez pewien czas ukrywał grupę Żydów. Aresztowany, trafił do oficerskiego obozu jenieckiego w Woldenbergu. Za działalność w okresie II wojny światowej rząd londyński odznaczył go Srebrnym i Złotym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Po jej zakończeniu ukrywał się przed Sowietami na Dolnym Śląsku. W połowie lat 50. XX wrócił do Zielonki, zmarł 30 sierpnia 1968 r. Został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie bez należnych mu honorów wojskowych.

15 lutego 1969 r. prezydent na uchodźctwie August Zalewski podniósł go pośmiertnie do stopnia generała brygady, a w 1970 r. uhonorowano go Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari.

30 marca br. szczątki generała zostały ekshumowane z inicjatywy Tradycyjnego Oddziału C. i K. Regimentu Artylerii Fortecznej No. 2.

 

 

Źródło: dzieje.pl/Nadia Senkowska, niezalezna.pl

#twórca artylerii Legionow #Bohater #gen. Ottokar Brzoza-Brzezina