Sejm, który wściekł Rosję

Przed otwarciem sejmu ukształtowały się 3 obozy polityczne: stronnictwo rosyjskie, opowiadające się za zachowaniem rosyjskiej gwarancji ustroju Rzeczypospolitej, stronnictwo dworskie, pragnące zmienić gwarancję na sojusz zaczepno-odporny z Rosją oraz stronnictwo antyrosyjskie, dążące do zrzucenia gwarancji rosyjskiej i do zawarcia przymierza z przeciwnikami Rosji.

Strona z diariusza Sejmu Czteroletniego, przechowywanego w Archiwum Głównym Akt Dawnych

W 1789 r. sejm zażądał wycofania wojsk rosyjskich, a rok później podjął uchwałę zakazującą jakiejkolwiek cesji terytorium Rzeczpospolitej i zaaprobował przymierze polsko-pruskie. Uchwalona w 1791 r. Ustawa Rządowa, czyli Konstytucja 3 maja była drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. W pierwszych zdaniach dokumentu podkreślano jedność państwa, czego wyrazem miał być jeden rząd, skarb i armia. Artykuł pierwszy konstytucji potwierdzał dominującą rolę religii katolickiej. W drugim zaakcentowano pozycję szlachty, gwarantując jej przyznane dawniej przywileje. Ustawa o miastach stanowiąca artykuł trzeci dokumentu potwierdzała prawo mieszczan do samostanowienia w istotnych sprawach, posiadania ziemi oraz przyjmowania do stanu szlacheckiego. Artykuł czwarty utrzymywał poddaństwo chłopów wobec szlachty, przyjmując jednak włościan „pod opiekę prawa i rządu krajowego”. Ostatni artykuł dokumentu poświęcono „sile zbrojnej narodowej”, której celem miała być obrona suwerenności kraju. Postanowienia te są uznawane za podwaliny organizacji Wojska Polskiego.

Sejm Wielki obradował ostatni raz w maju 1792 roku. Próba wprowadzenia konstytucji w życie została zniweczona już w połowie 1792 r. przez Konfederację Targowicką i wkroczenie armii rosyjskiej w granice Polski.

 

 

 

 

 

 

 

 

Źródło: dzieje.pl

#reformy #Targowica #konstytucja 3 maja #Sejm Wielki