„Zabytek Zadbany” to ogólnopolski konkurs, którego celem jest promocja opieki nad zabytkami poprzez propagowanie najlepszych wzorów konserwacji, utrzymania i zagospodarowania zabytków. W 2020 r. w konkursie wzięły udział 63 zabytki z całej Polski. Jury przyznało 6 nagród i 11 wyróżnień w pięciu kategoriach.
Ogólnopolski konkurs Generalnego Konserwatora Zabytków „Zabytek Zadbany” wyróżnia właścicieli i zarządców, którzy wzorowo wywiązują się z obowiązku opieki nad zabytkami. Ma na celu promocję właściwych postaw i upowszechnienie najlepszych wzorów konserwacji obiektów zabytkowych, właściwego ich użytkowania i zagospodarowania. Konkurs po raz pierwszy został zorganizowany w 1975 roku, a od 2011 r. jest prowadzony przez Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Opieka nad zabytkami niesie z sobą wiele zobowiązań i wyzwań. Nie sposób przeprowadzić robót budowlanych i konserwatorskich bez wcześniejszego przeprowadzenia prac badawczych, dzięki którym można właściwie rozpoznać wartości danego obiektu. Niejednokrotnie pojawia się też konieczność znalezienia nowej funkcji dla zabytku, która pozwoli nadać mu nowe życie, a jednocześnie pozostanie w zgodzie z pierwotnym autentycznym wyglądem i w harmonii z otoczeniem. Konkurs „Zabytek Zadbany” organizujemy właśnie po to, aby docenić i uhonorować wszystkich tych, którym się to udało w sposób godny naśladowania.
– mówi Bartosz Skaldawski, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
W 2020 r. w konkursie wzięły udział 63 zabytki wpisane do rejestru zabytków nieruchomych. Zostały one zgłoszone przez ich właścicieli lub zarządców, a także konserwatorów zabytków. Spośród zgłoszeń spełniających kryteria formalne, jury konkursu wybrało laureatów i przyznało wyróżnienia następującym obiektom:
Kategoria A: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu
Laureat: kościół Matki Boskiej Różańcowej w Koszalinie-Jamnie, woj. zachodniopomorskie
Nagroda za kompleksowe, oparte o staranne rozpoznanie badawcze, prace remontowe, konserwatorskie i rewaloryzacyjne kościoła Matki Boskiej Różańcowej w Koszalinie-Jamnie, które pozwoliły wydobyć, utrwalić i wyeksponować wartości zabytkowe związane z poszczególnymi etapami historii kościoła.
Wyróżnienia
Kategoria C: adaptacja obiektów zabytkowych
Laureat: klasztor magdalenek, obecnie Centrum Aktywności Społecznej w Szprotawie, woj. lubuskie
Nagroda za prace konserwatorskie, rewaloryzacyjne i adaptacyjne w dawnym klasztorze magdalenek, obecnie Centrum Aktywności Społecznej w Szprotawie, przeprowadzone w oparciu o wyniki wzorowo przeprowadzonych badań konserwatorskich, eksponujące rozwarstwienie historyczne budowli, przywracające wartości zabytkowe obiektu i jego znaczenie w przestrzeni miasta.
Wyróżnienia
Kategoria D: architektura i budownictwo drewniane
Laureat: lamus w Knyszynie, woj. podlaskie
Nagroda za prace remontowe i konserwatorskie podcieniowego lamusa z zespołu zabudowy plebańskiej, dzięki którym został zachowany i wyeksponowany cenny zabytek dawnego drewnianego budownictwa gospodarskiego.
Wyróżnienia
Kategoria E: zabytki techniki
Laureat: wieża ciśnień w Malborku, woj. pomorskie
Nagroda za wzorowe prace remontowe i konserwatorskie wieży ciśnień w Malborku, które pozwoliły na utrzymanie integralności zabytku techniki wraz z jego wyposażeniem oraz za umiejętne dostosowanie nowych funkcji społecznych i użytkowych do specyfiki obiektu.
Wyróżnienia
Kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem
Laureaci:
Zamek – siedziba Muzeum Zamkowego w Pszczynie, woj. śląskie
Nagroda za wieloletnią, trwałą opiekę i wzorowe użytkowanie zamku w Pszczynie, systematycznie prowadzone prace badawcze i konserwatorskie, działania restauratorskie i rewaloryzacyjne zarówno bryły zewnętrznej, jak i wnętrz zamkowych oraz za dbałość o całość zespołu rezydencji wraz z otoczeniem, stanowiącej nie tylko cenny zabytek i obiekt muzealny, ale i istotny element identyfikacji społeczności lokalnej.
Siedziba Muzeum Warszawy – zespół jedenastu kamienic przy Rynku Starego Miasta 28-42 / ul. Nowomiejskiej 4-8 w Warszawie, woj. mazowieckie
Tytuł laureata przyznany za wzorowe użytkowanie, właściwą adaptację oraz systematyczne działania konserwatorskie i rewaloryzacyjne w zespole kamienic przy Rynku Starego Miasta i ulicy Nowomiejskiej w Warszawie, prowadzone
z poszanowaniem wartości zabytkowych zarówno odbudowy powojennej, jak
i zachowanych i starannie eksponowanych oryginalnych elementów wcześniejszych.