Dwa lata przed Powstaniem Styczniowym, Matka Boska Białynicka została królową Rusi
1 maja tego roku, na Konferencji Biskupów Katolickich Białorusi zapadła decyzja o uzupełnieniu białoruskiej wersji litanii loretańskiej inwokacją „Królowo Białorusi”. Białoruscy katolicy będą teraz nazywać Matkę Boską królową Białorusi. Decyzja biskupów została oparta na tradycji sprzed rozbiorów Rzeczpospolitej Obojga Narodów, kiedy to 20 września 1761 roku cudowny obraz Matki Boskiej Białynickiej ukoronowano koronami papieskimi.
Litania loretańska została skomponowana w XV i XVI wieku, a swoją nazwę zawdzięcza włoskiemu miastu Loreto, do którego rodzina De Angeli sprowadziła z wyprawy krzyżowej w 1291 roku tzw. Święty Domek (Santa Casa) – będący według legendy częścią domu, w którym Maryja urodziła się, wychowała i doświadczyła zwiastowania.
Litania do Najświętszej Marii Panny została nazwana loretańską, kiedy w XVI wieku dyrektor chóru w Loreto, Costanzo Porta skomponował jej muzyczne opracowanie litanii na 8 głosów („Litaniae deiparae Virginis Mariae octo vocum”). Istnieje ogólny łaciński tekst litanii loretańskiej, z którego została ona przetłumaczona na inne języki. Jednak narodowe episkopaty mogą wychodzić z inicjatywą jeśli chodzi o dodanie tekstu do wersji w swoim języku. Ostateczna decyzja zapada po konsultacjach z Watykanem.
Zwrot do Marii Panny jako królowej Białorusi umieszczono po inwokacji „Królowo Pokoju”. Decyzja episkopatu Białorusi jest wyrazem pobożności miejscowych wiernych. Dotyczy to przede wszystkim czci oddawanej Matce Boskiej Białynickiej. W 1861 roku, dwa lata przed powstaniem styczniowym, do śpiewnika „Pieśni nabožnyja” dołączono takie wersy:
Ty Białynicka Najczystsza Dziewa,
Świataja Maci sirockaho rodu,
Litwy i Rusi možna Karalewa,
Uprasi Syna, kab dau nam Swabodu.
Legend związanych z cudowną ikoną białynicką jest wiele. Jedna z nich przenosi nas w XIII wiek i czasy najazdów tatarskich. Podobno po zajęciu Kijowa przez Batu-chana w 1240 roku, kilku mnichów uciekło do lasu z niewielką ikoną. Nad rzeką Druć założyli cerkiew św. Proroka Eliasza i monaster. Nagle ikona zaczęła w nocy świecić tak mocno, że rozświetlała mrok. Na pamiątkę tego cudu miejsce nazwano „Białymi nocami” czyli „Białyniczami”. Inne wersje legendy mówią, że ikonę namalował nieznany wędrowiec – anioł, a także że sukienka Matki Bożej jest nieukończona, gdyż Ona sama chce dokończyć to dzieło, lub że namalowana została podczas śpiewania przez zakonników litanii do Najświętszej Maryi Panny.
Podczas wojny polsko-rosyjskiej w 1655 roku obraz przeniesiono do Lachowicz, aby był pod opieką wojsk w twierdzy. W tym samym czasie, kiedy Częstochowa broniła się przed Szwedami, Lachowicze stawiały opór siłom rosyjskim. Oblężenie trwało trzy miesiące, a mimo iż siły wroga były o wiele większe, twierdza nie została zdobyta, w dodatku rozgromiono w polu oddziały wroga. Powszechnie przypisywano to cudownemu wizerunkowi i wstawiennictwu Matki Bożej. Kiedy hetmani Czarniecki i Sapieha triumfalnie weszli do Lachowicz, odśpiewano dziękczynne Te Deum Laudamus przed obrazem z Białynicz.
Ikona uroczyście wróciła do Białynicz w 1760 roku. Po zbadaniu cudów dokonanych za przyczyną Matki Bożej Białynickiej przez specjalną komisję przysłaną przez biskupa wileńskiego Jana Zienkowicza, papież Benedykt XIV 13 kwietnia 1756 roku wydał bullę z zezwoleniem na koronację obrazu. Złote korony wykonano ze składek zbieranych w całej Rzeczypospolitej. Niestety do naszych czasów przetrwały tylko kopie cudownego wizerunku. Uważa się, że ostatni proboszcz ks. Lucjan Godlewski ukrył oryginał ikony przed rosyjskim żołnierzami, którzy wtargnęli do kościoła po Powstaniu Listopadowym, z nakazem zamknięcia go, wydanym przez gubernatora Murawjowa. Budynek przekazano Cerkwi Prawosławnej, a w czasach komunizmu zamieniono na Muzeum Ateizmu.
Źródło: niezalezna.pl, znadniemna.pl, bielsat.eu, catholic.by
