Wzięło w nich udział 48 największych europejskich banków z 15 krajów europejskich, zarówno z krajów będących w strefie euro (33 banki), jak i z krajów niebędących członkami unii walutowej (15 banków). Łącznie banki uczestniczące w badaniu mają ok. 70 proc. aktywów europejskiego sektora bankowego. Polskę w badaniu reprezentowały dwa największe banki. We wcześniejszych latach był to tylko PKO Bank Polski, ale po zmianie struktury właścicielskiej do badania został dołączony także Bank Pekao SA. W tegorocznej edycji testów PKO BP okazał się być jednym z najbardziej odpornych na ewentualne zawirowania gospodarcze banków w regionie w tej bardzo ważnej klasyfikacji odporności na zewnętrzne szoki. Jest to tym ważniejsze, że prognoza dotyczyła sytuacji, w której następuje spadek PKB, co w obecnych warunkach makroekonomicznych można uznać za scenariusz skrajnie mało prawdopodobny.
Najniższy spadek w najgorszym scenariuszu
Europejskie prawo nakazuje bankom dysponować taką ilością kapitału, która pozwoli im pokryć nieoczekiwane straty i zachować wypłacalność w razie kryzysu. Wymagana ilość kapitału zależy od ryzykowności aktywów danego banku. Najlepszy jakościowo kapitał określany jest jako kapitał podstawowy Tier 1 (CET 1). Służy do pokrywania strat w warunkach zagrożenia wypłacalności banku i pozwala bankowi kontynuować normalną działalność. Jednocześnie poprzez stabilność finansową zapewnia mu dostęp do źródeł finansowania i niezbędną płynność finansową. Zgodnie z aktualnymi regulacjami UE kapitał podstawowy Tier 1 powinien odpowiadać minimum 4,5 proc. aktywów ważonych ryzykiem.
Badania pokazały, że w sytuacji wystąpienia przyjętego na potrzeby testów negatywnego scenariusza, dla PKO BP pełny współczynnik Common Equity Tier 1 po uwzględnieniu okresów przejściowych (CET 1 Fully Loaded) oraz uwzględnieniu wpływu MSSF 9, spada w 2020 r. do poziomu 15,62 proc. z 15,91 proc. na koniec 2017 r., czyli zmniejsza się tylko o 0,29 p.p. To najmniejszy spadek spośród wszystkich banków biorących udział w badaniu. Silna baza kapitałowa banku powoduje, że nawet w skrajnie niekorzystnych warunkach, prognozowane poziomy współczynnika CET 1 PKO BP spełniają normy nadzorcze, spadek współczynnika CET 1 bez uwzględniania okresów przejściowych dla scenariusza skrajnego wyniósłby ok. 50 pb, podczas gdy dla innych badanych banków sięgał nawet 780 pb. – PKO Bank Polski odpowiedzialnie podchodzi do kwestii ryzyka. Nasz model biznesowy oparty jest na tradycyjnych instrumentach finansowych, takich jak kredyty i depozyty, a dodatkowo jest wspierany dobrze działającym systemem zarządzania ryzykiem. W każdym kolejnym kwartale, przy okazji publikacji sprawozdań finansowych pokazujemy, że nasza baza kapitałowa jest bardzo silna. Dlatego nie jest zaskoczeniem, że europejskie stress testy oceniły PKO Bank Polski jako najodporniejszy bank w Europie – komentuje Piotr Mazur, wiceprezes PKO BP.
Indywidualne dodatkowe wymogi kapitałowe nie mają uzasadnienia
Z kolei dr Mariusz Zygierewicz, dyrektor Zespołu Ekonomiczno-Regulacyjnego ZBP, komentując wyniki stress testów podkreśla, że są one tym bardziej istotne, bo pokazują dobrą odporność na szoki zewnętrzne dwóch największych polskich banków, które mają systemowe znaczenie dla stabilności polskiego sektora bankowego. – Ten wynik pokazuje dobrą odporność kluczowych elementów sektora bankowego, tym bardziej że dobry wynik w stress teście osiągnął także Bank Santander, który również pełni rolę banku systemowo ważnego w naszym kraju. Z nadzorczego punktu widzenia dobre wyniki stress testu pokazują, że duża odporność banków na zmianę warunków makroekonomicznych nie daje uzasadnienia dla nakładania przez nadzór bankowy dodatkowych indywidualnych wymogów kapitałowych na banki w ramach tzw. filara II – wyjaśnił Zygierewicz.
Gospodarka radzi sobie dobrze
Sytuacja jest więc bardzo pozytywna, a sektor bankowy pozostaje stabilny. W ostatnich kwartałach sprzyjało temu – co podkreślają ekonomiści – utrzymujące się wysokie tempo wzrostu, dalsza poprawa sytuacji na rynku pracy oraz poprawa nastrojów przedsiębiorstw i konsumentów. Dane publikowane przez KNF pokazują, że w ostatnich latach sektor bankowy odnotowuje stały wzrost funduszy własnych i wzrost współczynników kapitałowych. Prowadzona przez KNF polityka dywidendowa – w sytuacji, gdy sektor bankowy odnotowuje zyski - umożliwia budowę odpowiednich buforów kapitałowych, które nawet w sytuacjach kryzysowych (scenariusz szokowy) pozwalają na stabilne funkcjonowanie instytucji bankowych.
Stress testy przeprowadzane są cyklicznie, dostarczają one organom nadzoru oraz uczestnikom rynku, jednolitych, spójnych i porównywalnych danych o wypłacalności europejskich banków w przypadku wystąpienia niekorzystnych warunków gospodarczych. Chodzi m. in. o spowolnienie gospodarcze na świecie, wzrost bezrobocia oraz osłabienie złotego względem euro i franka szwajcarskiego. Testy obejmują okres trzyletni, co pozwala na ocenę stabilności i odporności banków w odpowiednio długim horyzoncie czasu. W tegorocznej edycji testów po raz pierwszy uwzględniono wpływ zastosowania standardu MSSF 9 na wycenę instrumentów finansowych.
