Przyroda na wyciągnięcie ręki: Co wiesz o... sikorze sosnówce?

Co kilka lat notuje się w kraju zimą zwiększoną liczbę osobników. Według szacunków w latach 2013–2018 populacja sosnówki w Polsce liczyła 725–982 tysięcy par lęgowych. Trend liczebności w okresie 2000–2016 uznano za umiarkowanie wzrostowy, choć po silnych wzrostach na początku wieku liczebność zaczęła powoli spadać.

Drobny ptak o krępej sylwetce i dużej głowie. Obie płci ubarwione jednakowo. Głowa i gardło czarne z białymi policzkami i plamą na karku i potylicy. Upierzenie na brzuchu od białego do jasnobeżowego (nie ma tu czarnej pręgi jak u bogatki ani żółtawych odcieni). Wierzch ciała, skrzydła i ogon szaroniebieskie lub oliwkowozielone. Na skrzydłach dwa białe paski, które są bardziej wyraziste niż u innych sikor. Pomagają one w oznaczeniu ptaka z większej odległości. Dziób cienki, czarny, nogi ołowianoszare. Młode podobne do dorosłych, ale z mniej wyraźnym rysunkiem.

Podobna do bogatki, lecz mniejsza i bledsza. Charakterystycznymi cechami odróżniającymi są: brak czarnego paska na brzuchu oraz podłużna biała plama na karku, która wraz z białymi policzkami tworzy trzy „okienka”.

Bardzo ruchliwa i zwinna, żerując często zwiesza się z gałązek głową w dół. Przebywa głównie w koronach drzew. Nie kryje się przed człowiekiem. To ptak towarzyski, bo poza okresem lęgowym tworzy stada, których liczebność dochodzi do kilkudziesięciu osobników, a w czasie migracji nawet kilku tysięcy. Zimą w Polsce można ją spotkać w stadach mieszanych, które tworzy z innymi sikorami, pełzaczami, kowalikami, mysikrólikami i dzięciołami. Ptaki razem szukają pokarmu i ostrzegają się nawzajem przed drapieżnikami. Głównym naturalnym wrogiem sosnówek są sóweczki – kiedy je zauważą, od razu alarmują o ich obecności.

Rozmiary: długość ciała 10–12 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 18 cm, masa ciała 7,2–12 g.

Wabi m.in. wysokim, cienkim, krótkim „si-si-si” (podobne w brzmieniu do mysikrólika), a zaniepokojenie wyraża smętnym, nosowym, niewyraźnym „tiiju”. Głos czysty i miękki, bez dźwięków trzeszczących takich jak u bogatki. Śpiew to głośne, rytmiczne, jasno brzmiące i monotonne „wici-wici-wici”, nieco podobne do śpiewu bogatki, ale zawsze dwusylabowe, płynnie połączone i szybsze. Często śpiewa siedząc na wierzchołku drzewa. Melodia sosnówki rozlega się wśród świerczyn od jesieni do początku lata. Ptaki milkną w trakcie niesprzyjającej zimowej pogody, ale odzywają się od razu, gdy zaświeci słońce. Niektóre strofy piosenki przypominają wykonanie bogatki, choć sosnówka wykonuje je szybciej i głośniej.

Długość życia zwykle ok. 2 lat, choć odnotowano też ptaka żyjącego 8 lat i 9 miesięcy.

Związana z drzewami iglastymi, głównie świerkiem. Preferuje głębsze partie starych, zwartych borów świerkowych i jodłowych (tu jest to najliczniejsza sikora), zwłaszcza rosnące w wyższych położeniach górskich lub na suchych stanowiskach, ale też lasy mieszane z tymi drzewami. W górach spotykana tylko w lasach regla górnego. Wbrew nazwie, lasy sosnowe zamieszkuje rzadko i nielicznie. Występuje też w ogrodach lub na cmentarzach z wysokimi świerkami. Rzadko zamieszkuje lasy liściaste z domieszką drzew iglastych. W przeciwieństwie do bogatki i modraszki omija parki i drzewostany liściaste. Brytyjski podgatunek P. ater britannicus zamieszkuje również lasy liściaste i parki.

Pożywienie to owady żyjące na drzewach iglastych poczwarki, imago, ich gąsienice i jajeczka, zbierane z gałązek drzew oraz z igieł, również muchówki, mszyce, rośliniarki. Oprócz tego pająki i inne bezkręgowce. W okresie zimowym zjada nasiona świerka, a także sosen, limb, buka i jodeł. W „latach nasiennych” – okresach urodzaju nasion świerka – robi zapasy pożywienia, ukrywając je w spękaniach kory i pomiędzy igliwiem.

Zimą szukają nasion na ziemi lub odwiedzają karmniki. Ptak gromadzi zapasy na zimę od początku okresu lęgowego poprzez wciskanie owadów i nasion w zakamarki kory, pomiędzy igły lub w ziemię.
Pomiędzy gałęźmi i igłami w koronach drzew iglastych wykazują bardzo dużą ruchliwość i zwinność. Często sosnówki można zobaczyć, jak zwieszają się na zakończeniach pędów, stale szukając pomiędzy poszczególnymi igłami smakowitych kąsków, np. wydłubując nasiona z szyszek. Rzadziej spotykana na żerowaniu na pniu czy grubych gałęziach.

Sikora sosnówka konkuruje o pokarm z innymi gatunkami sikor, zwłaszcza z czubatką i czarnogłówką. Ze względu na małą masę i wyspecjalizowaną budowę dzioba jest w stanie lepiej korzystać z zasobów pokarmowych znajdujących się na najcieńszych, zewnętrznych gałązkach iglastych drzew. Pozostałe sikory żerują wewnątrz koron drzew, na grubszych gałęziach i pniach. W ten sposób sikory dzielą drzewo na strefy, w których najchętniej zdobywają pożywienie i unikają jego podbierania. Gdy w danym miejscu brakuje danego gatunku sikory, to inny zajmuje zwolniony obszar żerowania.

Wyprowadza jeden lub dwa lęgi w roku, pierwszy zwykle w końcu kwietnia lub maju, a ewentualny drugi – w czerwcu. Okres lęgów może się opóźniać zależnie od pogody, zwłaszcza wysoko w górach. Zupełnie wyjątkowo zdarza się wyprowadzenie trzeciego lęgu w sezonie. Tworzone pary są monogamiczne.

Gniazdo przygotowuje w dziupli lub w budce lęgowej z małym otworem wejściowym, położone nisko (do 2 m nad ziemią), czasem w spróchniałym pieńku. Gniazdo grubo wyściełane jest mchem, gęsto splecioną sierścią i wełną, a zbudowane z traw. Zwykle nie ma tam piór.
W lasach iglastych sosnówki rzadko mogą znaleźć odpowiednie dziuple po dzięciołach, dlatego też zakładają gniazda w różnych nadających się do tego miejscach – rozłupanych drzewach, korzeniach, a nawet w norach myszy na ziemi. Aby zasiedliły budkę lęgową, ta musi mieć wlot o średnicy 27–28 mm (w przypadku bogatki jest szerszy, bo ok. 32–34 mm).
Samica składa w maju 7–10 matowych białych jaj o czerwonym nakrapianiu, podobnych do jaj modraszki. Jaja są wysiadywane wyłącznie przez samicę przez 14–16 dni.
Młode opuszczają gniazdo po 18–20 dniach i następnie koczują wraz z rodzicami w koronach drzew. Po wykluciu potomstwem zajmują się oboje rodzice. Samiec zbiera dla piskląt małe gąsienice motyli.
Liczebność światowej populacji dla Europy z 2015 roku, zawiera się w przedziale 90–165 milionów dorosłych osobników. Na terenie Polski sosnówka jest objęta ścisłą ochroną gatunkową. 

 

 

Źródło: niezalezna.pl

#Sikora sosnówka