Upalne lato, mała ilość opadów i niski poziom wód sprzyjają powstawaniu w wodzie zjawiska przyduchy. Brak odpowiedniej ilości tlenu w akwenach doprowadził do masowego wymierania organizmów żywych chociażby w 2014 r. w Łabie czy w 2022 r. w czeskiej Dyji. Czy także w przypadku Odry przyczyn śnięcia ryb należy upatrywać w skrajnie niekorzystnych warunkach atmosferycznych?
W 2014 r. fala upałów w Niemczech doprowadziło do niemal całkowitego wyginięcia ryb w Łabie, jednej z największych niemieckich rzek. Jak podawał wówczas dziennik "Tageszeitung", poniżej portu w Hamburgu w rzece znajdowało się ok. 100 ton martwych ryb.
Nie było wówczas wątpliwości, że przyczyną padnięcia tysięcy ryb były upały i niewielka liczba opadów.
"Przez wiele dni zawartość tlenu w wodzie wynosiła tylko około 1,5 mg na litr, a minimalna wartość niezbędna do przeżycia ryb jest dwukrotnie wyższa. Normalna wartość to 6 do 8 mg na litr. Jednym z czynników powodujących brak tlenu jest zwiększony rozkwit glonów w wodzie" - pisał wówczas portal taz.de.
Niemcy liczyli wtedy mocno na zmianę pogody. Wskazywano również, że w Łabie "wzrastają okresy niedotlenienia", co widoczne jest szczególnie w sezonie letnim.
Znaczne obniżenie zawartości tlenu w wodzie powoduje zjawisko tzw. przyduchy, której skutkiem jest masowe wymieranie żyjących w danym akwenie organizmów.
Gorące i suche lato, a co za tym idzie - niski poziom wód - sprzyja zjawisku przyduchy. Nastąpić może wówczas rozkład organicznych resztek w dnie lub silny zakwit glonów, co powoduje zaciemnienie i zahamowanie fotosyntezy. Duże ilości tlenu znajdujące się w wodzie służą rozkładowi obumarłych glonów, stąd jego zawartość sukcesywnie maleje.
W tym roku, jak wynika z dostępnych w sieci danych, opady w lipcu 2022 r. były w Niemczech wyjątkowo niskie, o ponad połowę niższe niż wynosi wieloletnia średnia. Kilka dni temu media informowały o obniżającym się poziomie wód w europejskich rzekach w rekordowo upalne lato 2022.
"Cieplejsze wody mogą być również zabójcze dla ryb. W zeszłym miesiącu w Austrii zginęły setki ryb, ponieważ upał osuszył jezioro Zicksee; to samo dzieje się w Hiszpanii, Francji i Niemczech"
- pisał w piątek portal Politico.
Na początku lipca 2022 r. niemieckie media informowały także o licznych przypadkach śniętych ryb w dolnym biegu Łaby. Z podobnym problemem mierzą się także Czesi. W drugiej połowie lipca z rzeki Dyja na południu kraju wyłowiono ok. 40 ton martwych ryb, a powodem ich śmierci miał być brak tlenu spowodowany przerostem sinic.
Czy taka może być też przyczyna masowego wymierania ryb w Odrze, którą obserwujemy od pewnego czasu? Wstępne badania wykluczyły, by przyczyną śmierci ryb była rtęć lub metale ciężkie, samej rtęci i innych substancji toksycznych nie wykryto również w próbkach wody z rzeki.
- Podjęliśmy dziś decyzję, że część próbek wyślemy do badania do innych zagranicznych laboratoriów. (...) W najbliższych godzinach wszystkie próbki będą poddane badaniom w celu poszukiwania 300 możliwych substancji. Teraz podlegają badaniu pestycydy
- poinformowała dzisiaj minister Anna Moskwa.