Reformę służb specjalnych należy rozpocząć od góry - mówi płk Małecki, b. oficer UOP i ABW

- Należałoby stworzyć stanowisko ministra ds. służb specjalnych, który dzięki szerokim uprawnieniom mógłby na bieżąco zarządzać poszczególnymi instytucjami. Jego pozycja w aparacie państwa powinna być na tyle mocna, aby stał się strategicznym elementem zarządzania na poziomie rządu – mówi o pomyśle reformy służb specjalnych w Polsce, w wywiadzie dla „Gazety Polskiej Codziennie”, płk Grzegorz Małecki, były oficer UOP, AW i ABW.

Piotr Nisztor: Jaki jest według pana ośmioletni bilans działalności służb specjalnych pod rządami PO-PSL?
Grzegorz Małecki: W tym czasie służby w Polsce doznały głebokiego regresu. Ograniczono ich skuteczność i potencjał. W prowadzone działania wkradła się amatorszczyzną, profesjonalizm stał się rzadkim towarem. W efekcie obserwowaliśmy festiwal porażek i niekompetencji w obrębie sektora bezpieczeństwa i wywiadu. Najbardziej spektakularnym przykładem kompromitacji służb jest katastrofa smoleńska, która do dziś nie została wyjaśniona. Miejmy nadzieję, że niebawem powstaną warunki do kompleksowego zbadania tego zagadnienia. Nie chodzi tu jednak o jakiekolwiek „polowanie na czarownice”, ale o rzetelną analizę wszelkich dostępnych danych na temat okoliczności tego zdarzenia i odpowiedź na pytanie: gdzie zawiodło państwo, zwłaszcza służby. Dzięki temu będzie można wyciągnąć wnioski na przyszłość, aby nie dopuścić do podobnych tragedii.

Jednak w ostatnich ośmiu latach takich kompromitacji służb - oczywiście w mniejszej skali niż katastrofa smoleńska - było więcej. Przykładem jest porwanie i śmierć naszego obywatela  inżyniera Piotra Stańczaka - w Pakistanie, czy afera taśmowa. Szczególnie w tym drugim przypadku bardzo ważne jest, aby dokładnie przeanalizować działania służb po ujawnieniu przez „Wprost” skandalu. Należałoby sprawdzić, czy w tej sprawie zostały dochowane wszystkie procedury i czy te procedury, które obowiązują, we właściwy sposób zabezpieczają interes państwa i obywateli. Być może powinien się tym zająć specjalny, ponadresortowy zespół pod kierunkiem przyszłego premiera.
 
Jak miałby wyglądać zreformowany system bezpieczeństwa państwa?
Dotychczas przy okazji jakiejkolwiek reformy w tym zakresie skupiano się tylko na „majstrowaniu” na poziomie służb. Łączono poszczególne instytucje, likwidowano lub też przenoszono jedną do drugiej. Uważam, że takie działania były krótkowzroczne, powierzchowne i nie miały większego sensu. Reformę trzeba rozpocząć od góry, dodając jakże istotny komponent. Należy stworzyć „mózg” całego systemu, który mógłby skutecznie zarządzać służbami.
 
Czy tym „mózgiem” miałby być minister-koordynator ds. służb specjalnych?
Takie rozwiązanie nie jest wystarczające. Sama koordynacja to za mało. Należałoby stworzyć stanowisko ministra ds. służb specjalnych, który dzięki szerokim uprawnieniom mógłby na bieżąco zarządzać poszczególnymi instytucjami. Jego pozycja w aparacie państwa powinna być na tyle mocna, aby stał się strategicznym elementem zarządzania na poziomie rządu. Być może dobrym pomysłem byłoby więc nadanie mu rangi wicepremiera. Tak jest np. w Hiszpanii.

Ważne, aby nie był on ulokowany w Kancelarii Premiera, ale dysponował oddzielnym, nowo powstałym urzędem, stanowiącym jego aparat wykonawczy. Byłaby to struktura odpowiedzialna za realizację wszelkich zadań na poziomie wykonawczym związanych z planowaniem działalności całego systemu, nadzorem nad wykonywania tych planów, koordynacją działań poszczególnych służb, kontrolą skuteczności i efektywności itd. Tutaj schodziłyby się wszystkie nerwy systemu i wychodziły z niego impulsy do jego elementów.
 
Płk Grzegorz Małecki to były sekretarz Kolegium ds. Służb Specjalnych, były doradca szefów Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, były oficer UOP, AW i ABW

Cały wywiad z płk. Grzegorzem Małeckim na temat szczegółów pomysłu reformy służb specjalnych zakładającej m.in. stworzenie Narodowej Agencji Śledczej w poniedziałkowej „Gazecie Polskiej Codziennie”

 

Źródło: Gazeta Polska Codziennie