Powidzki Park Krajobrazowy - podstawowym przedmiotem ochrony w parku jest urozmaicona rzeźba terenu, będąca wynikiem działalności lodowca, liczne jeziora, z najpiękniejszym Jeziorem Powidzkim, bardzo bogata flora z licznymi gatunkami chronionymi, wiele zbiorowisk roślinnych, a także bogata fauna, wśród której znaczna liczba gatunków podlega ochronie.
Park został utworzony w 1998, obejmuje powierzchnię 24 887,21 ha. To jeden z dwóch parków krajobrazowych, obok Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego, w powiecie słupeckim.
Obszar parku częściowo pokrywa się z obszarem specjalnej ochrony siedlisk Pojezierza Gnieźnieńskiego należącego do sieci Natura 2000. Teren parku znajduje się także w granicach Powidzko-Bieniszewskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
Na terenie parku występuje 196 gatunków ptaków i 34 ssaków. Skład gatunkowy płazów (12) i gadów (5) nie odbiega zasadniczo od okolicznych terenów. W jeziorach parku występują 22 gatunki ryb.
Herbowym zwierzęciem parku jest wydra, która ze względu na liczne jeziora z urozmaiconą linią brzegową, dobrą jakość wody i duże populacje ryb występuje tu stosunkowo licznie (choć brak szczegółowych danych ilościowych). W dolinach rzek i strumieni przepływających przez park można obserwować ślady obecności bobrów.
Obcym, inwazyjnym gatunkiem ssaka występującym w parku i zapewne wywierającym znacząco negatywny wpływ na populacje ptaków wodnych jest norka amerykańska.
Poza gatunkami ssaków typowymi dla ekosystemów leśnych Wielkopolski, w parku regularnie obserwuje się łosie.
Awifauna Parku składa się zarówno z gatunków leśnych, jak i ptaków krajobrazu rolniczego i ptaków wodno-błotnych. W parku od końca lat 90. XX wieku rośnie populacja lęgowa gęgawy. Najliczniejsza lęgową kaczką jest krzyżówka, pozostałe gatunki, takie jak głowienka i czernica, występują nielicznie.
Wyspy na Jeziorze Powidzkim są miejscem kolonijnego gniazdowania mewy śmieszki; w okresach niskiego poziomu wody w pierwszych latach XXI wieku na odsłoniętym, piaszczystym dnie jeziora notowano również lęgi rybitwy rzecznej.
Jesienią na obszarze parku można zaobserwować duże stada wędrujących gęsi oraz noclegowiska żurawi. Zimą na głębszych jeziorach parku, szczególnie na Jeziorze Powidzkim, gromadzą się zimujące ptaki, przede wszystkim duże stada łysek, kaczki nurkujące (czernica, głowienka, gągoł), w tym morskie (ogorzałka, uhla), tracze (nurogęś, bielaczek), a także nury (nur czarnoszyi, nur rdzawoszyi) i perkozy (perkoz dwuczuby, perkoz rogaty).
Ichtiofauna parku jest bogata ze względu na rozmiary i różnorodność zbiorników wodnych. Rozległe, czyste i głębokie jeziora parku są jednymi z nielicznych w Wielkopolsce miejsc naturalnego występowania sielawy oraz siei – ten drugi gatunek został jednak w Jeziorze Powidzkim wytępiony w latach 90. XX wieku, a obecnie obserwowane osobniki pochodzą z zarybień. Innym reintrodukowanym gatunkiem jest sum europejski. W jeziorach parku występują liczne populacje szczupaka, okonia oraz ryb karpiowatych; w wodach stojących terenów mokradłowych parku występuje chroniony prawnie piskorz.
Na terenie parku stwierdzono 990 gatunków roślin naczyniowych w 216 zbiorowiskach roślinnych. Wśród roślin 60 gatunków podlega prawnej ochronie.
Jeziora na terenie parku wyróżniają się występowaniem podwodnych łąk ramienicowych, należących do najlepiej zachowanych w Wielkopolsce. Do najcenniejszych jezior ramienicowych należą jeziora Skorzęcińskie i Budzisławskie oraz niewielkie, zarastające Jezioro Czarne. Jezioro Powidzkie jest natomiast największym jeziorem ramienicowym w zachodniej Polsce. W Jeziorze Powidzkim stwierdzono występowanie 10 gatunków ramienic, a w całym Parku – 14. Część z nich jest rzadka lub bardzo rzadka w skali kraju, np. ramienica cienkokolczasta, ramienica wielokolczasta, czy zagrożona w skali Europy ramienica grzywiasta.
Łąki ramienicowe jezior parku są zagrożone przez obniżanie się poziomu wód gruntowych, a także rozwój zabudowy wokół niektórych jezior, co przekłada się na zwiększony ładunek spływających do jezior zanieczyszczeń.
Powidzki Park Krajobrazowy stwarza dogodne warunki do uprawiania turystyki – zarówno stacjonarnej, jak i aktywnej (turystyka piesza, rowerowa, wodna – żeglarstwo i nurkowanie).
System szlaków rowerowych w Powidzkim Parku Krajobrazowym obejmuje 8 tras podstawowych oraz dodatkowo 3 trasy łącznikowe.
Szlak czarny „Cztery Jeziora” (28,5 km). Trasa: Wilczyn – Grabce – Anastazewo – Osówiec – Mrówki – Wilczyn.
Szlak niebieski „Trakt Orchowski” (25,9 km). Trasa: Orchowo – Linówiec – Suszewo – Szydłówiec – Orchowo.
Szlak czerwony „Trakt Słowikowski” (25,9 km).Trasa: Orchowo – Skubarczewo – Kinno – Słowikowo – Rękawczyn – Orchowo.
Szlak niebieski „Urokliwe Doliny” (26,7 km). Trasa: Skorzęcin – Ostrowite Prymasowskie – Skubarczewo – Piłka – Skorzęcin.
Szlak zielony „Leśna Pętla Zachodnia” (15,2 km). Trasa: Skorzęcin – Piłka – Skorzęcin-Plaża – Piłka – Gaj.
Szlak czarny „Dookoła Jeziora Niedzięgiel” (24,2 km). Trasa: Powidz – Skorzęcin – Piłka – Wylatkowo – Powidz.
Szlak zielony „Leśna Pętla Wschodnia” (15,1 km). Trasa: Wylatkowo – Gruby Dąb – Ostrowo – Wylatkowo.
Szlak niebieski „Dookoła Jeziora Powidzkiego” (35,4 km). Trasa: Powidz – Ostrowo – Anastazewo – Skrzynka Wielka – Kosewo – Giewartów – Polanowo – Powidz.
Uzupełniające sieć tras szlaki łącznikowe są oznaczone kolorem żółtym i prowadzą poza granice Parku – do Przyjezierza, Trzemeszna i Witkowa.
Szlaki piesze
Zielony szlak pieszy (tzw. Królewski) w granicach Parku prowadzi z Gaju do Kochowa, przecinając ciekawy przyrodniczo kompleks leśny na północ od Jeziora Niedzięgiel, następnie przechodząc przez tereny otwarte na zachód od jeziora Niedzięgiel, później przechodząc przez centrum Powidza i opuszczając park na wysokości południowego krańca Jeziora Powidzkiego. Długość szlaku w granicach Parku wynosi ok. 27,5 km.
Czarny szlak pieszy (8,9 km) zatacza pętlę wokół doliny Małej Noteci, przechodząc w sąsiedztwie Jeziora Białego, Jeziora Czarnego i jeziora Piłka.
Niebieski szlak pieszy (im. J. Szulczewskiego) prowadzi z Wilczyna przez Mrówki do Przyjezierza. Długość szlaku wynosi 14,5 km, w granicach Parku – ok. 7 km.
Ścieżki dydaktyczne
Przygoda z przyrodą (5 przystanków, 7 km). Trasa: Ośrodek Wypoczynkowy w Skorzęcinie – użytek ekologiczny Jezioro Czarne – Piłka – powrót. Ścieżka prezentuje walory przyrodnicze okolic Jeziora Białego.
Mrówki (8 przystanków, 5 km). Trasa: Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji w Wilczynie – Skansen Archeologiczny w Kownatach-Mrówkach – Grodzisko Świętne. Ścieżka prezentuje faunę i florę oraz wybrane ekosystemy parku, pozwalając również na zdobycie wiedzy z dziedziny historii i archeologii.