Ciekawostki turystyczne: Chełmiński Park Krajobrazowy

Wraz z Nadwiślańskim Parkiem Krajobrazowym i Parkiem Krajobrazowym Góry Łosiowe funkcjonuje w ramach Zespołu Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą z siedzibą w Świeciu, ul. Sądowa 5.
Chełmiński Park Krajobrazowy został utworzony w 1998. 

Na terenie Chełmińskiego Parku Krajobrazowego znajdują się następujące rezerwaty przyrody: 

Rezerwat przyrody Góra św. Wawrzyńca – rezerwat stepowy o powierzchni 0,75 ha. Znajduje się na północny zachód od drogi wojewódzkiej Unisław-Chełmno, w pobliżu miejscowości Kałdus. Obejmuje wał obronny dawnego grodziska na krawędzi doliny Wisły.

W rezerwacie ścisłą ochroną objęto wał ziemny dawnego grodziska prasłowiańskiego oraz fragment zbocza doliny Wisły. Gród wzmiankowany w 1065 i 1222 r. jest jedną z najstarszych osad słowiańskich na ziemi chełmińskiej. W 1217 r. został spalony przez pogańskich Prusów. W 1232 r. Krzyżacy założyli własny gród warowny ok. 2 km na północ w rejonie dzisiejszej wsi Starogród, zaś dawna osada słowiańska została opuszczona. W 1249 r. w Starogrodzie istniał już murowany zamek, a od 1233 r. miasto (Chełmno), które po kilku latach przeniesiono na obecne miejsce. Murowaną warownię rozebrano w latach 90. XVIII wieku.

Głównym zbiorowiskiem roślinnym, dla którego utworzono rezerwat, jest rzadko spotykany zespół pięciornika piaskowego i ostnicy włosowatej. Stanowisko muraw kserotermicznych ma tutaj charakter wtórny i powstało wskutek migracji roślinności wzdłuż zboczy doliny Wisły, niegdyś w znacznym stopniu odlesionych, porośniętych roślinnością stepową.

Obrzeża rezerwatu zajmuje roślinność drzewiasta i krzewiasta, która stopniowo opanowuje tereny zajmowane przez murawy. Są to zarośla tarniny i grochodrzewu, a także klon polny, jawor, buk zwyczajny, wiązy, brzoza, lipa i inne.

Z rzadkich gatunków, w runie rośnie m.in. chroniony pierwiosnek lekarski, jastrzębiec żmijowcowaty, ślazówka turyngska oraz wiele innych roślin łąkowych.

Przez otulinę rezerwatu przebiega żółty pieszy szlak turystyczny „Rezerwatów Chełmińskich” Bydgoszcz Fordon – Chełmno (48 km). Podążając nim pieszo lub rowerem można zwiedzić rezerwaty rozlokowane na prawym zboczu Doliny Wisły: Wielka Kępa Ostromecka (leśny), Las Mariański (leśny), Reptowo (ornitologiczny), Linje (torfowiskowy), Płutowo (leśny), Zbocza Płutowskie (stepowy), Góra św. Wawrzyńca, Ostrów Panieński (leśny),Łęgi na Ostrowiu Panieńskim (leśny).

Rezerwat przyrody Łęgi na Ostrowiu Panieńskim – rezerwat leśny o powierzchni 34,43 ha, został utworzony w 1998 roku. 
Rezerwat znajduje się ok. 0,5 km na północny zachód od miasta Chełmna, na zalewowej terasie doliny Wisły, w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki. 3,23 ha z całości 34,43 ha rezerwatu znajduje się na terenie miasta Chełmna.
Rezerwat obejmuje fragment nadwiślańskiego lasu łęgowego, głównie wiązowo-jesionowego, z udziałem dębu szypułkowego i klonu polnego. W runie występuje m.in. czosnek wężowy i storczyk podkolan zielonawy. Bliżej Wisły występuje również łęg wierzbowo-topolowy (wierzba krucha, topola biała i czarna), z czarnym bzem w podszycie.

Rezerwat przyrody Ostrów Panieński – rezerwat leśny o powierzchni 14,43 ha, znajduje się ok. 1,5 km na zachód od Chełmna, na zalewowej terasie doliny Wisły, w sąsiedztwie rzeki.
Rezerwat obejmuje fragment naturalnego lasu łęgowego wiązowo-jesionowego. W drzewostanie obok wiązu (szczególnie pospolitego, rzadziej górskiego i szypułkowego), we wszystkich warstwach roślinności występuje licznie klon polny, którego stanowisko jest najbardziej wysunięte na północ, na północno-wschodniej granicy zasięgu. Drzewostan tworzą również: dąb szypułkowy, topola biała, topola czarna. Niektóre dęby mają 250 lat i osiągnęły rozmiary pomnikowe, wiązy 120–150 lat i 1,7 m obwodu. Ogółem występuje ok. 20 gatunków drzew, 15 gatunków krzewów, 96 gatunków roślin zielnych.
Do częściej spotykanych krzewów należą: bez czarny, dereń świdwa i czeremcha pospolita. W runie występuje m.in. bluszczyk kurdybanek, podagrycznik pospolity, pokrzywa zwyczajna, storczyk, krwawnik wierzbolistny, czosnek wężowy i inne. Występują tu także charakterystyczne dla łęgów zielne pnącza: chmiel, kielisznik zaroślowy i rzadki wyżpin jagodowy.

Rezerwat przyrody Płutowo – rezerwat leśny o powierzchni 17,96 ha, znajduje się na zachód od drogi gminnej, łączącej miejscowości Płutowo i Kiełp. Obejmuje śródpolny parów opadający ku dolinie Wisły. Posiada on długość ok. 1200 m, a głębokość 57 m (u wylotu do doliny Wisły).

Przed II wojną światową ówczesny właściciel terenu dzisiejszego rezerwatu zakazał wszelkich zmian w obrębie parowu, dzięki czemu zachowała się naturalna roślinność o dużych walorach przyrodniczych.
W 1956 r. utworzono na tym terenie rezerwat przyrody o powierzchni 19,44 ha.

Rezerwat „Płutowo” obejmuje głęboko wcięty parów schodzący do doliny Wisły, pokryty lasem mieszanym o charakterze naturalnego zespołu.

Dnem parowu płutowskiego płynie strumień, wysychający podczas okresów posusznych. Jest on  powodem erozji zboczy i dna jaru. W zboczach występują również jary poprzeczne.
Występujące w rezerwacie zbiorowiska roślinne zaliczono do grądu subkontynentalnego typowego i niskiego. Gatunkiem panującym jest grab zwyczajny w wieku 90–120 lat. Gatunkami współpanującymi są: dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, jesion wyniosły, klon jawor, wiąz, buk, olsza czarna, osika, rzadziej brzoza, kasztanowiec i grochodrzew. Wiek najstarszych drzew przekracza 200 lat. Na płaskich pasach wysoczyzny morenowej występują drzewostany dębowe wprowadzone sztucznie dla wyrównania granicy lasu.

Rezerwat przyrody Zbocza Płutowskie – rezerwat stepowy o powierzchni 34,76 ha, celem ochrony jest zachowanie zespołów roślinności stepowej z udziałem miłka wiosennego. Obszar rezerwatu podlega ochronie ścisłej (11,41 ha) i czynnej (23,35 ha).

Rezerwat znajduje się na zachód od drogi gminnej, łączącej miejscowości Kiełp i Starogród. Znajduje się na stromym, nachylonym do 30 stopni i wysokim, dochodzącym do 87 m n.p.m. zboczu doliny Wisły. Składa się z trzech osobnych fragmentów i ciągnie się na długości ok. 3,5 km w kierunku południowym.
Tuż obok południowego krańca rezerwatu „Zbocza Płutowskie” znajduje się rezerwat „Płutowo”.

Rezerwat powstał w 1963 r. w celu zabezpieczenia rzadkiej roślinności ciepłolubnej tworzącej niewielkie, reliktowe płaty.  Rezerwat „Zbocza Płutowskie” stanowi najbogatsze nad dolną Wisłą skupisko roślinności kserotermicznej. Charakterystyczna jest też obecność szparaga lekarskiego oraz jastrzębca żmijowcowatego – roślin suchych zboczy i stepów.

Flora kserotermiczna tworzy niewielkie, reliktowe, wyspy oderwane daleko od swego centrum rozmieszczenia. Gatunki tworzące murawy kserotermiczne rozwijają się w określonych warunkach środowiska, które w tym wypadku stanowi wapienne lub gipsowe podłoże, gleba sucha i silnie nagrzana oraz wysoka temperatura powietrza. Pod względem ekologicznym rośliny te charakteryzują się obecnością długich i silnie rozgałęzionych korzeni.
Na terenie rezerwatu murawy stepowe zachowały się w górnej partii zboczy, dolne zaś w coraz większym stopniu opanowywane są przez zbiorowiska formacji krzewiastych, która zarasta cenne zbiorowiska roślinne. Do najczęściej spotykanych drzew należy osika, zaś szczególnie ekspansywnym gatunkiem spychającym murawy jest grochodrzew.

Najatrakcyjniejszy wygląd rezerwat posiada w okresie kwitnięcia miłka (kwiecień) oraz jesienią, gdy barwią się owoce głogu, dzikiej róży i trzmieliny. Deptanie zboczy jest zabronione, murawy oglądać można z drogi biegnącej u podnóża skarpy.

Zbiorowiska roślinne rezerwatu stanowią cenny materiał naukowy, pozwalający rozwiązać nie do końca poznaną historię wędrówki i pochodzenie roślinności stepowej w Polsce.

 

Źródło: niezalezna.pl