Pokląskwa to mały ptak owadożerny o krągłej sylwetce i dość krótkim ogonie. Jest ptakiem wędrownym z rodziny muchołówkowatych. Jasno ubarwiony ma prążkowany grzbiet i wierzch głowy, rdzawo zabarwiony spód ciała, białe plamy na ramionach i białą nasadę zewnętrznych sterówek.
Samica jest jaśniejsza i ma mniej wyraźne białe plamy na ramionach. Młode mają prążkowany grzbiet i pierś.
Ptak zamieszkuje Europę poza północnymi i południowymi skrajami, zachodnią Syberię po Azję Środkową, a poza tym schodnią Turcję, Kaukaz i Iran. Zimuje w środkowej i wschodniej Afryce, na południe od Sahary.
W Polsce liczny ptak lęgowy. Gwałtowny nawrót zimy w Europie, w kwietniu 2003 r. spowodował kilkuletni regres krajowej populacji pokląskwy. W latach 2008–2012 populacja pokląskwy w Polsce liczyła 1–1,5 miliona par lęgowych. W latach 2000–2016 odnotowano spadek liczebności tego ptaka o około 30%, z tym że największy spadek odnotowały populacje z północy kraju, podczas gdy liczebność populacji na południu była stabilna lub lekko wzrosła.
Wabi uporczywym „tju-czek-czek” – kląskaniem, stąd polska nazwa. Śpiew zmienny, złożony z różnych tonów: świergoczących, fletowych i zgrzytliwych, przeplatanych naśladownictwami. Samiec również w nocy. Śpiew krótki, przeplata zgrzytliwy szczebiot i czyste, dość miękkie gwizdy, ma duże zdolności naśladowcze i w śpiew wplata często zasłyszane elementy. Rozpoczyna wolno i przyśpiesza przy końcu zwrotki, którą urywa nagle.
Pojawia się w końcu kwietnia. Spotykana na otwartych lub z niewielką ilością krzewów łąkach, zwłaszcza wilgotnych. Zwykle czatują na szczytach wyższych bylin lub krzewów, sylwetka wyprostowana, charakterystyczne jest potrząsanie ogonem. Spłoszona lub po spostrzeżeniu ofiary energicznie zrywa się do lotu.
Często siada na czubkach krzewów lub wysokich traw. Przeloty w IV–V i VIII–IX. Preferuje podmokłe łąki z wysepkami krzewiastych zarośli, tereny bagienne i torfowiskowe w dolinach rzecznych. Zamieszkuje również łąki górskie i wysokogórskie do wysokości 1400 m n.p.m. Niekiedy występuje też na trawiastych wrzosowiskach.
Zjada drobne bezkręgowce zbierane z ziemi lub łowione w locie, uzupełnione niewielką ilością nasion i jagód.
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg. Na lęgowiska przybywa w kwietniu; prawie połowa samców wraca na terytorium zajmowane w roku poprzednim. Lęgi rozpoczynają się w połowie maja i trwają najpóźniej do czerwca, kiedy to pary, które utraciły pierwszy lęg, przystępują do drugiego.
Gniazdo buduje na ziemi, pod osłoną trawy, w kształcie czarki, zbudowane jest ze ździebełek, drobnych gałązek oraz włosia zwierząt. Częstą lokalizacją są brzegi rowów melioracyjnych.
Samica składa 4–7 (zwykle 6) jaj w intensywnym, turkusowym kolorze. Wysiadywane są przez okres 12–15 dni przez samicę.
Pisklęta opuszczają gniazdo po około 13 dniach, po kolejnych 5–6 dniach zaczynają latać. Rodzice dokarmiają je jeszcze przez kolejne 2–3 tygodnie. Potem młode stają się samodzielne, ale pozostają pod opieką rodziców prawie do odlotu, kiedy to pokląskwy łączą się w większe stada rodzinne.
Zagrożeniem jest osuszanie łąk i melioracja terenu oraz likwidacja śródpolnych zakrzaczeń, miedz, oczek wodnych. Z tych powodów w drugiej połowie XX wieku w zachodniej Europie odnotowano spadek liczebności pokląskwy. Również w wielu regionach Polski jest coraz mniej liczna.
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.