Przyroda na wyciągnięcie ręki: Co wiesz o... pleszce?

Pleszka zamieszkuje praktyczne całą Europę, środkową część Azji oraz Bliski Wschód. Jest ptakiem wędrownym – wędruje na znaczne odległości. Zimuje głównie w Afryce oraz na Półwyspie Arabskim (przeloty od kwietnia do maja i od września do października).

W Polsce szeroko rozpowszechniony jest najbardziej na nizinach. Jest średnio licznym ptakiem lęgowym. W latach 2008–2012 populacja pleszki w Polsce liczyła 260–360 tysięcy par lęgowych. W latach 2000–2016 odnotowano duży, ponad dwukrotny wzrost liczebności tego ptaka (średnio 7% rocznie), a tym samym jest to jeden z najsilniej przyrastających liczebnie gatunków ptaków krajowych.

Ptak o smukłej sylwetce i długich nogach. Ma bardziej charakterystyczny wygląd od spokrewnionych z nim szaroczarnych kopciuszków o rdzawym ogonie. Samice są podobne do samic kopciuszka, różnią się przede wszystkim rudawym lub płowopomarańczowym spodem ciała. Różnice pomiędzy tymi dwoma gatunkami wynikają też z innych wymagań środowiskowych – pleszki niechętnie opuszczają tereny zadrzewione, a kopciuszki zasiedlają budynki, na których nierzadko zakładają gniazda (stąd to one są bardziej znane wśród ludzi niż pleszki, choć niegdyś gnieździły się tylko w niedostępnych półkach skalnych i w wysokich górach). 

Ptak wabi miękkim, wysokim „fuit”, od którego zaczyna się pieśń, po nim następuje głębokie staccato, a koniec stanowią różne elementy trelu. Śpiew melancholijny, szybki, często z wplecionymi naśladownictwami śpiewu innych ptaków. Każda zwrotka zaczyna się tym samym wysokim, ostrym gwizdem „fuit”, potem następują 2–3 niższe, zmienne trelowe motywy, a kończy się często metalicznym, zgrzytliwym trelem. Śpiewa często ze szczytu drzewa, najintensywniej o świcie. Melodia pleszki jest bardziej złożona i rozbudowana niż w wykonaniu kopciuszka. 

Ptak ma postawę wyprostowaną, często regularnie kiwa ogonem i przykuca. Gdy przysiada, zawsze energicznie potrząsa rdzawymi sterówkami. Wędruje przeważnie nocą. Podczas migracji tworzy niewielkie stada. Przejawia silny terytorializm. 

Pomimo barwnego upierzenia w terenie nie rzuca się w oczy. Jest nieco mniejsza od wróbla.
Szczególnie przydatne do zakładania gniazd są dla pleszek stare drzewa. Obecnie występuje najliczniej w parkach, ogrodach, sadach i innej zieleni urządzonej miejskiej i wiejskiej blisko człowieka (ale unikają budynków). Ptaki również występują w widnych lasach liściastych i borach iglastych.
Pleszki żywią się głównie owadami, które chwytają w locie ze stałego stanowiska lub zbierają z liści i ziemi. Ponadto jesienią zjadają też jagody i inne owoce.

Owady zbiera z pni, gałęzi i liści. Może zawisać przy nich w powietrzu lub wypatrywać swoje ofiary z odpowiedniego miejsca. Po jej schwytaniu wraca z powrotem do niego, gdzie ją zjada.
Ten 15-gramowy ptak w ciągu 8 godzin potrafi zjeść więcej owadów niż waży. Dla wykarmienia swych piskląt pleszki przylatują ze złapaną zdobyczą do gniazda aż 400 razy dziennie, zabierając ze sobą po kilka owadów.

W ciągu roku wyprowadza jeden-dwa lęgi: pierwszy w maju, a ewentualny drugi w czerwcu.
W okresie godowym pleszka wykazuje charakterystyczne zachowania, po których łatwo ją zauważyć. Samiec ma bardzo wytworne, czarno-biało-rdzawe upierzenie godowe, które w czasie zalotów eksponuje, wabiąc samicę do odpowiedniej dziupli. Swą obecność w danej dziupli sygnalizuje wystawieniem przez otwór wlotowy raz wyrazistego rdzawego ogona, a raz białego czoła, błyszczącego na czarnej głowie.

Budują gniazda w obszernych dziuplach o szerokim wejściu, skrzynkach lęgowych z dość dużym otworem wlotowym (np. rozkutym przez dzięcioły), ewentualnie w niszach budynków stojących w lesie lub parku. Czasem gnieżdżą się w połamanych gałęziach. Gniazdo w warstwie zewnętrznej ma liście, mech i inny materiał roślinny, a wyściełane jest piórami i włosiem.

W bardziej zaludnionych okolicach ptaki zmieniają swe zwyczaje lęgowe i zamieszkują budki lęgowe lub wyjątkowo szczeliny w murach budynków. Zdarzało się nawet wyprowadzać im lęgi w skrzynkach pocztowych, które nie były zbyt często używane.

Samica składa 6–7 turkusowych jaj, które następnie wysiaduje przez 12–14 dni. W powtarzanych lęgach jest już tylko 4–5 jaj. Część pleszek wysiaduje podrzucone jajo kukułki. Musi to być jednak jajo złożone przez samicę kukułki wychowaną w gnieździe pleszki, gdyż tylko wtedy jest ono jednolicie niebieskie – podobne do jaj gospodarza.

Po wykluciu oboje rodzice od rana do wieczora prześcigają się w dostarczaniu owadów potomstwu. Młode, opuszczają gniazdo po około 15 dniach, a po kolejnych dwóch tygodniach usamodzielniają się i opuszczają terytorium rodziców.

Istnieje wiele starych, ludowych nazw dla tego gatunku: słowik murowy, pokrzewka czarnousta, piegża czarnoszyja, owadożer czarnogardły, ludarka rudochwost. W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.

 

 

Źródło: niezalezna.pl

 

#ptaki #pleszce #ptaki leśne