Mogiła mogił – ziemia ze wszystkich pól bitewnych I i II wojny światowej
6 sierpnia 1914 roku z krakowskich Błoni w kierunku Miechowa wyruszyła Pierwsza Kompania Kadrowa. Jej celem było dotarcie do Królestwa Polskiego i wywołanie tam powstania antyrosyjskiego. Kompania liczyła początkowo około 150 strzelców, głównie młodych ochotników. Przekroczenie granicy zaboru rosyjskiego miało symboliczne znaczenie, oznaczało bowiem początek walki o niepodległość Polski. Po zakończeniu wojny wielu żołnierzy Pierwszej Kompanii Kadrowej odegrało kluczowe role w odbudowie niepodległego państwa polskiego. Józef Piłsudski, który był jednym z głównych inicjatorów powstania Kompanii, stał się później Naczelnikiem Państwa i jednym z najważniejszych polityków II Rzeczypospolitej.
Dwie dekady później – 6 sierpnia 1934 roku – z inicjatywy Związku Legionistów Polskich rozpoczęto na wzgórzu Sowiniec budowę kopca, który miał się stać pomnikiem walk o niepodległość. Prace ruszyły dokładnie w dwudziestą rocznicę wymarszu I Kompanii Kadrowej z Krakowa. Na czele powołanego w Warszawie Komitetu Budowy Kopca stanął Walery Sławek, długoletni bliski współpracownik Piłsudskiego, a projektantem budowli był inż. Franciszek Mączyński. W prace włączyli się rodacy z całego kraju, którzy przyjeżdżali na Sowiniec, aby wwieźć na górę choć jedną taczkę budulca. W 36-metrowym kopcu złożono ziemię z wszystkich pól bitewnych I wojny światowej, na których walczyli Polacy.
Nim jeszcze przystąpiono do karczowania drzew porastających Sowiniec, samoistnie ruszyła akcja przywożenia ziem z miejsc pamięci i różnych zakątków Polski. Mimo prośby ze strony organizatorów, aby się od tego powstrzymać, zaczęły one napływać do Krakowa najpierw bezimiennie, a później anonsowane. Pierwsza znana akcja przewiezienia ziemi na kopiec to sztafeta wodna Związku Strzeleckiego „Ruda” z Torunia. Rosnąca lawinowo liczba przekazywanych urn z ziemią zaczęła nastręczać trudności organizatorom uroczystości i prac przy kopcu. Postanowiono przechowywać nadesłane ziemie w Domu Marszałka Piłsudskiego w Oleandrach, czekającym jeszcze wówczas na oficjalne otwarcie.
Śmierć Piłsudskiego 12 maja 1935 r. spotęgowała zaangażowanie budowniczych kopca – nazwanego teraz imieniem Marszałka. Choć na plan pierwszy wysunęła się organizacja uroczystości pogrzebowych, nie zapomniano o pomniku powstającym ku czci Wskrzesiciela Niepodległości. Wznoszenie kopca ukończono 9 lipca 1937 roku.
Po II wojnie światowej władze komunistyczne starały się wymazać go z pejzażu miasta i ze świadomości krakowian. W 1953 roku przy użyciu czołgu usunięto ze szczytu kopca granitową płytę z wyrytym na niej Krzyżem Legionowym. Zniszczono wówczas cały stok kopca.
Nad kopcem czuwa Komitet Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego powstały w czerwcu 1980 roku. W roku 1981 ruszyła akcja odnowy kopca. U jego podnóża spoczęła ziemia z pobojowisk II wojny światowej. Kopiec zaczęto nazywać Mogiłą Mogił – „bo w tym miejscu znajduje się ziemia z ponad 4,5 tys. pól bitewnych, miejsc kaźni, martyrologii narodu polskiego z całego świata” – jak powiedział przewodniczący Komitetu Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego przy Towarzystwie Miłośników Historii i Zabytków Krakowa dr Jerzy Bukowski. W 2012 roku kopiec odzyskał przedwojenny wygląd. Kopiec Piłsudskiego ma ok. 130 tys. m sześc. objętości, a średnica jego podstawy – 111 m.
W Polsce mamy dziś około trzystu kopców. Tradycja ich sypania sięga dawnych wieków. Ideę przypomniano w 1932 roku broszurą Bojownikom o wolność – Naród, w której wystąpiono z pomysłem sypania „kopców Odrodzonej Polski”.
Źródło: ipn.gov.pl
Wczytuję ocenę...
