GaPol: TRUMP wypowiada wojnę cenzurze »
CZYTAJ TERAZ »
Historia Polski po 1989 r. zostanie zapewne przez następne pokolenia uznana za okres trudny do zrozumienia. Naród chlubiący się siłą swojej kultury, która nawet w warunkach braku własnej państwowości była bezpieczną przystanią dla jego tożsamości, pozwolił się przez ćwierć wieku manipulować i wodzić za nos żenująco płytkim, postkolonialnym pseudoelitom.
A jednocześnie, co ciekawe, mimo wszystkich systemowych barier i utrudnień, naród nasz wytworzył silną, konserwatywną i wierną tradycji młodą elitę intelektualną, jakiej nie ma praktycznie w żadnym kraju Zachodu, może z wyjątkiem Ameryki. Wystarczy spojrzeć na listę mediów, które można zaliczyć do tego nurtu szeroko pojmowanej prawicy: od telewizji Republika po TV Trwam, od „Gazety Polskiej" poprzez „wSieci" i „Do Rzeczy" po „Gościa Niedzielnego", od „Arcanów" i „Teologii Politycznej" poprzez magazyn „44", „Nowe Państwo" po „Frondę" itd. Za każdym z tych tytułów stoi zwykle mocne i liczne środowisko intelektualno-akademickie.
Walka idei
To zatem nie wśród powtarzających „przekazy dnia" PO, wszechobecnych w głównych mediach prorządowych celebrytów, lecz wśród tych tysięcy ludzi myślących, których można określić jako autentyczną, niezależną współczesną polską elitę, rodzą się idee i projekty, które wcześniej czy później określą przyszłość kraju. Oczywiście na razie pozostają one z powodu sytuacji politycznej w zawieszeniu, czekając na możliwość przejścia z poziomu teoretycznej abstrakcji na poziom praktycznych – społecznych i ekonomicznych konkretów, ale ich czas nadejdzie.
W tej walce idei, która toczy się nad Wisłą już od ponad 20 lat, postać prof. Andrzeja Nowaka z pewnością należy do najbardziej wyrazistych. Twórca i wieloletni redaktor naczelny kwartalnika „Arcana", jeden z najwybitniejszych znawców historii i współczesności Rosji i całego naszego regionu, piszący zawsze z wiedzą naukowca i pasją zaangażowanego publicysty, opublikował właśnie kolejną książkę. „Intelektualna historia III RP" to z wielu punktów widzenia jego opus magnum. Nie tylko z powodu objętości (niemal 700 stron!), ale przede wszystkim szerokości podejmowanej problematyki.
Prorocy i analitycy
Już pierwszy z 46 wywiadów, które tworzą książkę – z rosyjskim poetą Josifem Brodskim – zaskakuje. Noblista w dziedzinie literatury okazuje się bowiem wręcz proroczo przenikliwym analitykiem politycznym. Oto w jak niezwykły sposób przewidział – w roku 1990! – rozwój wydarzeń w Europie Środkowo-Wschodniej: „Przyszłość wszystkich narodów tego regionu jest dość ponura – z przyczyn ekonomicznych przede wszystkim… Głównym wierzycielem krajów Europy Wschodniej będą Niemcy, które staną się finansowym supermocarstwem kontynentu. Niemcy uzależnią tą drogą od siebie nie tylko Wschód, ale także Zachód Europy. Zagrożenie, jakie stąd wynika, nie ma oczywiście charakteru militarnego. Dług finansowy to jednak forma okupacji o wiele bardziej efektywna nawet od środków wojskowych". Obcując za pośrednictwem rozmów Andrzeja Nowaka z tak wieloma wybitnymi umysłami, podróżując wraz z nimi w czasie – wywiady były bowiem przeprowadzane w okresie niemal ćwierćwiecza, od 1990 do 2012 r. – napotkamy wiele jeszcze podobnych niespodzianek.
Autor prowadzi nas przez to prawdziwe morze poglądów, refleksji, analiz i przewidywań, grupując rozmowy w kilka obszarów tematycznych. Pierwsze wywiady, z Rosjanami i znanym sowietologiem Richardem Pipesem, określają niejako warunki brzegowe dla wszystkiego, co wydarzyło się w Polsce i wokół nas od 1989 r. Mówią o procesie upadku Związku Sowieckiego i transformacjach, które w konsekwencji dokonywały się w naszym regionie. Następnie autor przedstawia serię opinii na temat globalnej sytuacji politycznej i cywilizacyjnej amerykańskich neokonserwatystów, którzy poważnie wpłynęli na rozwój wydarzeń na świecie od lat 90., kształtując w dużej mierze politykę jedynego już wtedy supermocarstwa. Są wśród nich m.in. Jeanne Kirkpatrick i Michael Novak.
Gdy abp Życiński bronił Kościoła
Kolejne rozmowy – z historykami – pozwalają wyraźniej, bo właśnie z perspektywy historii, zobaczyć kształtowanie się tego, co prof. Andrzej Zybertowicz określił jako „system III RP". Następny blok tematyczny dotyczy Kościoła i jego roli w ewolucji polskiej polityki i świadomości po 1989 r. Znani duchowni, tacy jak arcybiskup Józef Michalik, dominikanin o. Józef Salij czy kardynał Stanisław Nagy, zastanawiają się wraz z prof. Nowakiem nad współczesnością i przyszłością naszej tożsamości narodowej.
Znajdziemy tu zaskakujący z perspektywy czasu wywiad z 1993 r. z Józefem Życińskim, wówczas biskupem tarnowskim. Można przecierać w zdumieniu oczy i zadumać się nad ewolucją ludzkich losów, gdy biskup inteligentnie i stanowczo broni Kościoła przed atakami Adama Michnika, porównując nawet w pewnej chwili swojego późniejszego największego sojusznika do lektora Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej…
Centralną, najobszerniejszą część książki stanowi 10 wywiadów z Jarosławem i Lechem Kaczyńskimi. Prowadzone na przestrzeni aż 16 lat, od 1996 do 2012 r., mogłyby właściwie stanowić odrębny wywiad rzekę, który ukazywałby polską scenę polityczną od początku rządów AWS-u, poprzez jego degenerację i rozpad, następnie triumf i upadek postkomunistów, próbę stworzenia IV RP w latach 2005–2007, po czas obecny – totalnego zawłaszczenia struktur państwa przez Platformę Obywatelską.
Ostatnie dwie części „Intelektualnej historii III RP" to obraz współczesnej Polski widziany i analizowany z rozmaitych punktów widzenia. Znajdziemy tu z jednej strony głosy aktywnych uczestników życia politycznego, takich jak Jan Olszewski, Antoni Macierewicz czy Jan Rokita, a z drugiej tak przenikliwych obserwatorów, jak Jadwiga Staniszkis lub Bronisław Wildstein.
Myślenie o Polsce
Zamiast zakończenia autor proponuje wywiad z Jarosławem Markiem Rymkiewiczem. Polski poeta, podobnie jak Brodski, który w poetyckim natchnieniu przewidział losy nasze i naszych sąsiadów za 20 lat, na pytanie, czy jest w stanie wyobrazić sobie Polskę za 50 lat, odpowiada – a może wieszczy?: „Ja chciałbym – i zawsze tego chciałem – żeby Polska była sprzymierzona i zaprzyjaźniona z równie jak ona potężnym imperium tureckim. Czyli marzy mi się następna batalia wiedeńska, następna tam wyprawa, ale korzystniejsza niż wyprawa króla Jana, bo z odwróceniem sojuszy".
Czym zatem jest intelektualna historia postokrągłostołowej Rzeczypospolitej? Czy to dzieje zdradzonego zaufania, zmanipulowanej historii, wdrukowanych milionom Polaków klisz mentalnych i taśmowego kreowania pseudoautorytetów? Czy też raczej to historia powolnego wychodzenia ze stanu niewiedzy, stopniowego odbudowywania autentycznych więzi i hierarchii oraz niełatwego odwojowywania przez prawdziwie polskie elity przestrzeni społecznej świadomości? Odwojowywania – dodajmy – wciąż dalekiego od ukończenia. Książka Andrzeja Nowaka jest lekturą niezbędną, jeśli chcemy szukać odpowiedzi na te niełatwe pytania.
Źródło: Gazeta Polska Codziennie
A jednocześnie, co ciekawe, mimo wszystkich systemowych barier i utrudnień, naród nasz wytworzył silną, konserwatywną i wierną tradycji młodą elitę intelektualną, jakiej nie ma praktycznie w żadnym kraju Zachodu, może z wyjątkiem Ameryki. Wystarczy spojrzeć na listę mediów, które można zaliczyć do tego nurtu szeroko pojmowanej prawicy: od telewizji Republika po TV Trwam, od „Gazety Polskiej" poprzez „wSieci" i „Do Rzeczy" po „Gościa Niedzielnego", od „Arcanów" i „Teologii Politycznej" poprzez magazyn „44", „Nowe Państwo" po „Frondę" itd. Za każdym z tych tytułów stoi zwykle mocne i liczne środowisko intelektualno-akademickie.
Walka idei
To zatem nie wśród powtarzających „przekazy dnia" PO, wszechobecnych w głównych mediach prorządowych celebrytów, lecz wśród tych tysięcy ludzi myślących, których można określić jako autentyczną, niezależną współczesną polską elitę, rodzą się idee i projekty, które wcześniej czy później określą przyszłość kraju. Oczywiście na razie pozostają one z powodu sytuacji politycznej w zawieszeniu, czekając na możliwość przejścia z poziomu teoretycznej abstrakcji na poziom praktycznych – społecznych i ekonomicznych konkretów, ale ich czas nadejdzie.
W tej walce idei, która toczy się nad Wisłą już od ponad 20 lat, postać prof. Andrzeja Nowaka z pewnością należy do najbardziej wyrazistych. Twórca i wieloletni redaktor naczelny kwartalnika „Arcana", jeden z najwybitniejszych znawców historii i współczesności Rosji i całego naszego regionu, piszący zawsze z wiedzą naukowca i pasją zaangażowanego publicysty, opublikował właśnie kolejną książkę. „Intelektualna historia III RP" to z wielu punktów widzenia jego opus magnum. Nie tylko z powodu objętości (niemal 700 stron!), ale przede wszystkim szerokości podejmowanej problematyki.
Prorocy i analitycy
Już pierwszy z 46 wywiadów, które tworzą książkę – z rosyjskim poetą Josifem Brodskim – zaskakuje. Noblista w dziedzinie literatury okazuje się bowiem wręcz proroczo przenikliwym analitykiem politycznym. Oto w jak niezwykły sposób przewidział – w roku 1990! – rozwój wydarzeń w Europie Środkowo-Wschodniej: „Przyszłość wszystkich narodów tego regionu jest dość ponura – z przyczyn ekonomicznych przede wszystkim… Głównym wierzycielem krajów Europy Wschodniej będą Niemcy, które staną się finansowym supermocarstwem kontynentu. Niemcy uzależnią tą drogą od siebie nie tylko Wschód, ale także Zachód Europy. Zagrożenie, jakie stąd wynika, nie ma oczywiście charakteru militarnego. Dług finansowy to jednak forma okupacji o wiele bardziej efektywna nawet od środków wojskowych". Obcując za pośrednictwem rozmów Andrzeja Nowaka z tak wieloma wybitnymi umysłami, podróżując wraz z nimi w czasie – wywiady były bowiem przeprowadzane w okresie niemal ćwierćwiecza, od 1990 do 2012 r. – napotkamy wiele jeszcze podobnych niespodzianek.
Autor prowadzi nas przez to prawdziwe morze poglądów, refleksji, analiz i przewidywań, grupując rozmowy w kilka obszarów tematycznych. Pierwsze wywiady, z Rosjanami i znanym sowietologiem Richardem Pipesem, określają niejako warunki brzegowe dla wszystkiego, co wydarzyło się w Polsce i wokół nas od 1989 r. Mówią o procesie upadku Związku Sowieckiego i transformacjach, które w konsekwencji dokonywały się w naszym regionie. Następnie autor przedstawia serię opinii na temat globalnej sytuacji politycznej i cywilizacyjnej amerykańskich neokonserwatystów, którzy poważnie wpłynęli na rozwój wydarzeń na świecie od lat 90., kształtując w dużej mierze politykę jedynego już wtedy supermocarstwa. Są wśród nich m.in. Jeanne Kirkpatrick i Michael Novak.
Gdy abp Życiński bronił Kościoła
Kolejne rozmowy – z historykami – pozwalają wyraźniej, bo właśnie z perspektywy historii, zobaczyć kształtowanie się tego, co prof. Andrzej Zybertowicz określił jako „system III RP". Następny blok tematyczny dotyczy Kościoła i jego roli w ewolucji polskiej polityki i świadomości po 1989 r. Znani duchowni, tacy jak arcybiskup Józef Michalik, dominikanin o. Józef Salij czy kardynał Stanisław Nagy, zastanawiają się wraz z prof. Nowakiem nad współczesnością i przyszłością naszej tożsamości narodowej.
Znajdziemy tu zaskakujący z perspektywy czasu wywiad z 1993 r. z Józefem Życińskim, wówczas biskupem tarnowskim. Można przecierać w zdumieniu oczy i zadumać się nad ewolucją ludzkich losów, gdy biskup inteligentnie i stanowczo broni Kościoła przed atakami Adama Michnika, porównując nawet w pewnej chwili swojego późniejszego największego sojusznika do lektora Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej…
Centralną, najobszerniejszą część książki stanowi 10 wywiadów z Jarosławem i Lechem Kaczyńskimi. Prowadzone na przestrzeni aż 16 lat, od 1996 do 2012 r., mogłyby właściwie stanowić odrębny wywiad rzekę, który ukazywałby polską scenę polityczną od początku rządów AWS-u, poprzez jego degenerację i rozpad, następnie triumf i upadek postkomunistów, próbę stworzenia IV RP w latach 2005–2007, po czas obecny – totalnego zawłaszczenia struktur państwa przez Platformę Obywatelską.
Ostatnie dwie części „Intelektualnej historii III RP" to obraz współczesnej Polski widziany i analizowany z rozmaitych punktów widzenia. Znajdziemy tu z jednej strony głosy aktywnych uczestników życia politycznego, takich jak Jan Olszewski, Antoni Macierewicz czy Jan Rokita, a z drugiej tak przenikliwych obserwatorów, jak Jadwiga Staniszkis lub Bronisław Wildstein.
Myślenie o Polsce
Zamiast zakończenia autor proponuje wywiad z Jarosławem Markiem Rymkiewiczem. Polski poeta, podobnie jak Brodski, który w poetyckim natchnieniu przewidział losy nasze i naszych sąsiadów za 20 lat, na pytanie, czy jest w stanie wyobrazić sobie Polskę za 50 lat, odpowiada – a może wieszczy?: „Ja chciałbym – i zawsze tego chciałem – żeby Polska była sprzymierzona i zaprzyjaźniona z równie jak ona potężnym imperium tureckim. Czyli marzy mi się następna batalia wiedeńska, następna tam wyprawa, ale korzystniejsza niż wyprawa króla Jana, bo z odwróceniem sojuszy".
Czym zatem jest intelektualna historia postokrągłostołowej Rzeczypospolitej? Czy to dzieje zdradzonego zaufania, zmanipulowanej historii, wdrukowanych milionom Polaków klisz mentalnych i taśmowego kreowania pseudoautorytetów? Czy też raczej to historia powolnego wychodzenia ze stanu niewiedzy, stopniowego odbudowywania autentycznych więzi i hierarchii oraz niełatwego odwojowywania przez prawdziwie polskie elity przestrzeni społecznej świadomości? Odwojowywania – dodajmy – wciąż dalekiego od ukończenia. Książka Andrzeja Nowaka jest lekturą niezbędną, jeśli chcemy szukać odpowiedzi na te niełatwe pytania.
Źródło: Gazeta Polska Codziennie
Niezależna TOP
