Pandemia a wakacje? Wyniki badań CBOS

CBOS przypomina, że tegoroczne letnie wakacje szkolne po raz drugi odbywały się w trakcie pandemii COVID-19. Mimo zniesienia ostatniego lata większości ograniczeń związanych z podróżowaniem, nadal utrudnione były wyjazdy w wielu popularnych zagranicznych kierunkach, a w Polsce i innych krajach obowiązywały różne restrykcje sanitarne.

W tym roku na co najmniej tygodniowy wypoczynek wyjechali uczniowie z 72 proc. gospodarstw domowych, w których są dzieci w wieku szkolnym, przy czym w 63 proc. przypadków na taki wypoczynek wyjechały wszystkie dzieci, a jedynie 9 proc. rodzin wysłało na takie wakacje tylko część z nich. W 28 proc. gospodarstw domowych na wakacje nie wyjechało żadne dziecko w wieku szkolnym.

A jak było rok temu?

W porównaniu z poprzednimi wakacjami – pierwszymi w warunkach pandemii i związanych z nią ograniczeń – na co najmniej tydzień podczas letnich wakacji wyjechało w tym roku zdecydowanie więcej dzieci: ich odsetek wzrósł od ubiegłego roku o 26 punktów procentowych (z 46 proc. do 72 proc.), przy czym o 22 pkt. proc. przybyło gospodarstw, z których wyjechały wszystkie dzieci w wieku szkolnym, a o 4 pkt. proc. (z 5 proc. do 9 proc.) wzrósł odsetek tych, z których wyjechały tylko niektóre.

"Należy tu podkreślić, iż 2020 r. był jednym z najgorszych w historii naszych badań, jeśli chodzi o korzystanie przez dzieci i młodzież w wieku szkolnym z co najmniej tygodniowych wyjazdów podczas letnich wakacji"

- zaznaczył CBOS.

Jednocześnie dodano, że w latach 1993-2021 jedynie cztery razy zdarzyło się, że większość rodzin z dziećmi nie zdecydowała się na zorganizowanie dzieciom takiego wypoczynku (w latach 1993, 2004, 2005 oraz właśnie w roku 2020).

CBOS przypomina też, że ubiegłoroczny spadek nastąpił po bardzo dobrym pięcioletnim okresie, gdy większość badanych gospodarstw domowych, w których są dzieci w wieku szkolnym, deklarowała, że wszystkie z nich wyjechały na co najmniej tygodniowy letni wypoczynek poza miejsce zamieszkania.

"W tym roku deklaracje w tej kwestii są niemal takie same jak w rekordowym roku 2018 i wynika z nich, że w drugie lato przypadające na okres pandemii wyjechało więcej dzieci i młodzieży w wieku szkolnym niż w bezpośrednio poprzedzającym pandemię roku 2019"

- wskazał CBOS.

Wyjazd na wakacje a dochody

Jak podał, z przeprowadzonych analiz wielozmiennowych wynika, iż czynnikiem najbardziej różnicującym deklaracje dotyczące korzystania przez uczniów z przynajmniej tygodniowego wypoczynku wyjazdowego w czasie letnich wakacji jest poziom dochodów gospodarstw domowych.

W gospodarstwach domowych z dochodem do 999 zł na jedną osobę 39 proc. respondentów podało, że na co najmniej tygodniowy wypoczynek nie wyjechało żadne z dzieci, 10 proc. - że nie wszystkie, 51 proc. - że wszystkie; wśród respondentów z dochodem od 1000 do 1499 zł: 48 proc. nie wyjechało żadne z dzieci, 22 proc. - nie wszystkie, 31 proc. - wszystkie wyjechały; przy dochodzie od 1500 do 1999 zł: 22 proc. nie wyjechało żadne z dzieci, 9 proc. - nie wszystkie, 69 proc. - wszystkie wyjechały; przy dochodzie od 2000 do 2999 zł: 20 proc. - nie wyjechało żadne, 80 proc. - wyjechały wszystkie; przy dochodzie powyżej 3000 zł: 4 proc. - nie wyjechało żadne, 12 proc. - wyjechały nie wszystkie, 84 proc. - wyjechały wszystkie dzieci.

Korzystanie przez dzieci z co najmniej tygodniowego letniego wypoczynku poza miejscem zamieszkania wyraźnie różnicuje także ogólna sytuacja materialna gospodarstwa domowego. W tych, które oceniają swoje warunki, jako złe w 58 proc. na co najmniej tygodniowy wypoczynek nie wyjechało żadne dziecko, a w 42 proc. wyjechały wszystkie; wśród oceniających warunki jako średnie: nie wyjechało żadne dziecko - 34 proc. gospodarstw, wyjechały nie wszystkie dzieci - 9 proc., wyjechały wszystkie dzieci - 57 proc.; wśród oceniających warunki jako dobre: nie wyjechało żadne dziecko - 22 proc. wyjechały nie wszystkie - 10 proc., wyjechały wszystkie dzieci - 68 proc.

Wyjazd na wakacje a miejsce zamieszkania

Kolejną ważną zmienną jest miejsce zamieszkania - znacznie większą szansę na wypoczynek miały dzieci miejskie, niż wiejskie. Istotny jest też poziom wykształcenia badanych przedstawicieli gospodarstw domowych – im jest on wyższy, tym większa szansa, że uczniowie wyjechali na wakacje.

W czasie tegorocznych letnich wakacji, podobnie jak w poprzednich latach, w większości przypadków co najmniej tygodniowe wyjazdy wypoczynkowe uczniów były realizowane wyłącznie w kraju - 80 proc.; 13 proc. - częściowo w kraju, a częściowo za granicą; 7 proc. wypoczywało wyłącznie za granicą.

Lepiej wyjechać czy zostać w domu?

Respondenci zapytani, dlaczego dzieci w wieku szkolnym z ich gospodarstwa domowego nie wyjechały na choćby tygodniowy letni wypoczynek, w 24 proc. odpowiedzieli, że nie chciały wyjeżdżać. 23 proc. jako powód podało brak pieniędzy, 22 proc. wskazało na brak czasu (uczniów lub opiekunów), 16 proc. - brak możliwości wyjazdu, brak zorganizowanego wypoczynku. 13 proc. respondentów wskazało, że nie muszą wyjeżdżać, mogą odpoczywać w domu, 8 proc., że dzieci są potrzebne w domu, w gospodarstwie rolnym, 8 proc., że dzieci pracowały zarobkowo, 5 proc., że stan zdrowia nie pozwalał im na wyjazd, 4 proc. że dzieci są zbyt małe.

W badaniu pytano też o wyjazdy dłuższe - co najmniej dwutygodniowe. W trakcie ostatnich letnich wakacji na taki wypoczynek wysłało dzieci w wieku szkolnym blisko 32 proc. gospodarstw domowych, w którym są uczniowie. Jeżeli decydowano się wysłać uczniów na co najmniej dwutygodniowy wypoczynek poza miejsce zamieszkania, to na ogół wyjeżdżały wszystkie dzieci lub młodzież w wieku szkolnym. Tak jak w przypadku wyjazdów co najmniej tygodniowych, także na wyjazdy dłuższe częściej miały szansę dzieci miejskie niż wiejskie. Także dłuższe wyjazdy były głównie krajowe.

Badanie przeprowadzono od 6 do 16 września 2021 r. w ramach procedury mixed-mode na 1218-osobowej reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. Każdy respondent wybierał samodzielnie jedną z metod: 62,4 proc. wybrało wywiad bezpośredni z udziałem ankietera (metoda CAPI), 25 proc. – wywiad telefoniczny (CATI), 12,6 proc. – samodzielne wypełnienie ankiety internetowej (CAWI). We wszystkich trzech przypadkach ankieta miała taki sam zestaw pytań oraz strukturę. Jednocześnie CBOS podał, że na pytania o wypoczynek uczniów odpowiadali respondenci z gospodarstw domowych, w których są uczniowie. Takich osób w próbie było 288. 

 

Źródło: niezalezna.pl, pap.pl