Co w nas pozostało z nauczania Jana Pawła II

Kiedy byliśmy świadkami jego ostatnich chwil, wydawało się, że pamięć o Janie Pawle II będzie zawsze żywa. Dziś obserwujemy działania zmierzające do jej zacierania i coraz bardziej bezwzględną próbę zafałszowania prawdy o papieżu Polaku. Zamiast o jego nauczaniu, coraz częściej mówi się o nim w kontekście tuszowania skandali pedofilskich w Kościele. Środowiska lewicowo-liberalne za cel swojej działalności obrały sobie wtłoczenie do świadomości Polaków przekazu o odpowiedzialności Jana Pawła II za zło czynione przez duchownych.

Na ile po 17 latach od śmierci Ojca Świętego w ogóle znamy jego nauczanie, w jakim stopniu zajmujemy się tym, co było w nim naprawdę istotne? Znamiennie wybrzmiewają słowa abp. Henryka Hosera, które przywołuje Tomasz Terlikowski w książce „Atak na Jana Pawła II”: „Kościół w praktyce duszpasterskiej zdradził Jana Pawła II (…). Znajomość nauczania Jana Pawła II nie jest dobra wśród wielu kapłanów”. Publicysta dochodzi do wniosku, że „choć w Polsce celebrujemy pamięć o papieżu, to ogranicza się ona do rzeczy trzecio- i czwartorzędnych. Nie zajmujemy się tym, co jest naprawdę kluczowe. W ten sposób też dewojtylizujemy Kościół, zachowując jedynie kremówkowy wymiar pontyfikatu św. Jana Pawła II”.

Pamięć żywa w deklaracjach

Co na temat pamięci o papieżu Polaku mówią jego rodacy? Deklaracje na ten temat są aż nadto optymistyczne. Można mieć wątpliwości, na ile idą w parze z praktyką. CBOS przeprowadził w 2018 r. sondaż, którego część dotyczyła stosunku Polaków do Jana Pawła II. Aż 96 proc. badanych stwierdziło, że pamięć o papieżu Polaku pozostaje wciąż żywa. 92 proc. dorosłych Polaków stwierdziło, że Jan Paweł II pozostaje dla nich ważnym wzorem postępowania. 72 proc. odpowiedziało, że zna treść papieskiego nauczania, a ponad dwie trzecie przyznało, że kieruje się w życiu jego wskazaniami. Tyle deklaracje. A jak wygląda wcielanie w życie nauki Jana Pawła II? Wybrałem te obszary jego myśli, które dotyczą problemów etycznych i antropologicznych. Ochrona życia, rodzina, miłość, małżeństwo to problemy ważne, bo realnie wpływające na nasze życie, ale też istotne ze względu na debatę publiczną, która co pewien czas odżywa w naszym kraju.

Papież obrońcą cywilizacji życia

Często uznaje się Jana Pawła II za jednego z głównych obrońców cywilizacji życia. Papież Polak wielokrotnie wypowiadał się na ten temat, czemu dał wyraz na przykład w encyklice „Evangelium vitae”. Jednocześnie mocno potępiał aborcję i eutanazję, nazywając je zbrodniami. Na ile dziś Polacy przyjmują ten ważny element papieskiego nauczania? CBOS w listopadzie 2020 r. przeprowadził ankietę, by zbadać opinie Polaków na temat dopuszczalności przerywania ciąży. Wiele mówi na temat stosunku naszego społeczeństwa odpowiedź na pytanie o dopuszczalność przerywania ciąży w przypadku stwierdzenia u płodu zespołu Downa. 46 proc. badanych stwierdziło, że aborcja w takim przypadku nie powinna być dozwolona, ale aż 38 proc. było przeciwnego zdania. 20 proc. dopuszcza przerywanie ciąży w przypadku, gdy kobieta jest w trudnej sytuacji materialnej. Badania opinii publicznej nie pokazują wszystkiego. Sympatia dużej części społeczeństwa wobec postulatów tzw. Strajku Kobiet (między 60 a 70 proc. popierało jego postulaty) była równie znacząca jak badania dotyczące opinii na temat aborcji. Wiele wskazuje na to, że Polacy coraz bardziej rozmijają się w kwestiach ochrony życia z myślą Jana Pawła II.

Nierozerwalne małżeństwo?

Rodzina, małżeństwo to wątki, które wielokrotnie powracały w nauczaniu papieża Polaka. W adhortacji „Familiaris consortio” przedstawił on rolę rodziny we współczesnym świecie. Z jednej strony nie ma wątpliwości, że rodzina jest dla Polaków od wielu lat wartością bardzo ważną. W badaniach CBOS z 2019 r. na pierwszym miejscu wartości najważniejszych w życiu Polacy wymieniali szczęście rodzinne, dalej było zachowanie dobrego zdrowia. Pozostałe wartości, takie jak spokój, uczciwe życie, wiara czy pomyślność ojczyzny, mają zdecydowanie mniejsze wyniki. To w „Familiaris consortio” Jan Paweł II z całą mocą podkreślał wagę jedności i nierozerwalności związku małżeńskiego. Czy Polacy dziś podobnie myślą o małżeństwie? Czy jest to dla nich wspólnota, która ma charakter nierozerwalny? CBOS przeprowadził badania dotyczące stosunku Polaków do rozwodów. Jedno to liczba rozwodów, która od 13 lat utrzymuje się na stałym poziomie (około 60–70 tys. rocznie), przy coraz mniejszej liczbie zawieranych małżeństw. Okazuje się, że tylko 12 proc. Polaków jest zagorzałymi przeciwnikami rozwodów, co trzeci badany wychodzi z założenia, że jeśli oboje małżonkowie chcieli zakończyć małżeństwo, nie powinni mieć żadnych przeszkód. Największą grupę stanowili ci, którzy generalnie nie popierają rozwodów, lecz w szczególnych przypadkach je dopuszczają. Jakie wnioski płyną z badań? Wydaje się, że stosunek naszego społeczeństwa do małżeństwa zaczyna niebezpiecznie zbliżać się do trendów Europy Zachodniej. Małżeństwo coraz rzadziej bywa postrzegane jako związek na całe życie, a staje się relacją tymczasową.

Miłość (nie) w duchu wojtyłowskim

Ważną częścią papieskiego nauczania jest wizja miłości zawarta m.in. w „Miłości i odpowiedzialności”. Miłość w ujęciu Karola Wojtyły to świadome zaangażowanie się w relację kobiety i mężczyzny, w którym decydują przede wszystkim wola i rozum, a nie zmysły i uczucia. W tej relacji ważne jest, aby kobieta i mężczyzna umieli być darem dla siebie. Prawdziwa miłość nie może istnieć bez odpowiedzialności. Jak my, Polacy, dziś odpowiadamy na to wyzwanie? Wiele badań socjologicznych pokazuje, że Polacy wciąż wierzą w prawdziwą miłość. Można mieć wątpliwości, czy rozumieją ją jeszcze w duchu wojtyłowskim jako relację opartą na odpowiedzialności i pragnieniu dobra drugiej osoby. Dziś coraz większy nacisk położony jest na własne szczęście niż odpowiedzialność za drugą osobę czy dar złożony z siebie.

Dla wielu Polaków Jan Paweł II to wciąż niekwestionowany autorytet, choć przez ostatnie lata środowiska lewicowo-liberalne uczyniły wiele, aby zniszczyć o nim pamięć, sprowadzić narrację o jego pontyfikacie do braku reakcji na nadużycia seksualne w Kościele. Na ile dziś dobrze znamy te wątki jego myśli, które pomagają zrozumieć nam sprawy naprawdę ważne? Wśród najważniejszych jest z pewnością miłość. Przekonuje o tym sam Jan Paweł II: „Człowiek pozostaje dla siebie istotą niezrozumiałą, jego życie jest pozbawione sensu, jeśli nie objawi mu się Miłość, jeśli nie spotka się z Miłością”.

---

Tekst ukazał się w miesięczniku „Nowe Państwo” numer 5 (191)/2022

 

Źródło: Gazeta Polska Codziennie