Miłośnik nazistów na listach Tuska » czytaj więcej w Gazecie Polskiej! Więcej »

Zagrożone są historyczne miejsca w Afganistanie

W Afganistanie przez tysiąclecia krzyżowało się wiele cywilizacji, które pozostawiły po sobie niezwykłe dziedzictwo. Od Arjów, Medów i Persów, Greków, Aleksandra Wielkiego, przez plemiona Sasanidów, Abassidów, Ghuridów, Mongołów, Timurydów, Wielkich Mogołów aż po XIX-wieczną rywalizację Rosji z Wielką Brytanią, a potem Królestwo Afganistanu. Świat kultury z niepokojem obserwuje, co stanie się historycznymi miejscami po powrocie talibów do władzy. Szczególnie, że żywa jest na świecie pamięć o zbrodniczym i barbarzyńskim zniszczeniu 1500-letnich Buddów z Bamiyan w marcu 2001 roku.

Ogród w Kabulu z XVI wieku

Wydaje się, że dziedzictwo afgańskie i całej ludzkości jest poważnie zagrożone atakami i zniszczeniem. Prawdopodobnie zlikwidowane zostaną urzędy i instytucje powstałe w ostatnich latach w celu zachowania i ochrony zabytków, wiele z nich miało międzynarodowe wsparcie, co napewno spowoduje odwet ze strony talibów.

W ciągu ostatnich 30 lat widzieliśmy, jak konflikty na Bliskim Wschodzie i w Azji Środkowej miały dramatyczny wpływ na dziedzictwo, od zniszczeń terenów archeologicznych po grabieże i nielegalne wykopaliska. To wszystko może znów się powtórzyć.

– powiedział Francesco Bandarin z UNESCO, doradca ICCROM, Aga Khan Trust for Culture i  Smithsonian Institution.

Jakie są najważniejsze miejsca dziedzictwa kulturowego w Afganistanie?

Minaret Jamu

Tylko dwa afgańskie obiekty są obecnie wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Pierwszym jest Minaret Jamu (wpisany w 2002 roku), położony w dolinie rzeki Hari-rud, ponad 200 km na wschód od Heratu i prawie 2000 m n.p.m. Ta „wieża zwycięstwa” została zbudowana w 1194 roku przez sułtana Ghurid Ghiyas-od-din dla upamiętnienia swojej dynastii. Minaret ma 65 metrów wysokości i pozostaje jednym z najwyższych ceglanych budynków na świecie. Jego ochrona stanowi poważne wyzwanie ze względu na odległość od miasta i rzekę płynącą u jego podnóża, która zagraża stabilności budowli. W ciągu ostatnich 50 lat UNESCO prowadziło liczne kampanie mające na celu ochronę minaretu, a w 2019 roku fundacja Aliph przekazała 2 miliony dolarów na projekt konserwacji dachu, wewnętrznych drewnianych schodów, instalacji systemu monitoringu i sporządzenia ogólnego planu konserwacji.

Dolina Bamiyan

Drugim miejscem światowego dziedzictwa UNESCO (wpisanym na listę w 2003 roku) jest krajobraz kulturowy doliny Bamiyan. Jak wiemy został on poważnie zdewastowany przez talibów, którzy zniszczyli wielkie posągi Buddów. Niemniej jednak nadal miejsce to stanowi główne świadectwo ponad tysiącletniej historii Baktryjczyków, między I a XIII wiekiem. To był ważny punkt na Jedwabnym Szlaku, świadczący o migracji buddyzmu z Indii do Chin. Od III do V wieku mnisi buddyjscy wydrążyli w pionowych skałach otaczających dolinę sieć klasztorów, kaplic i samotni. Znaczenie miejsca skłoniło kilka krajów do zaoferowania wsparcia w jego odbudowie i konserwacji. W szczególności Włochy i Japonia pomogły Afgańczykom w stworzeniu szeregu programów we współpracy z UNESCO.

Na afgańskiej „liście wstępnej” do nominacji na listę światowego dziedzictwa UNESCO znajdują się cztery inne miejsca:

Bagh-e Babur

Jedyny zachowany w Kabulu ogród z czasów Timurydów (XVI wiek), pięknie odrestaurowany w latach 2002-2008 przez Aga Khan Trust for Culture.

Herat

Historyczne miasto Herat, stolica kalifatu Abbasydów, całkowicie przebudowany za czasów dynastii Timurydów, ma wiele ciekawych zabytków m.in. słynną Cytadelę, kompleks Musalla z mauzoleum małżonki cesarzowej Gawharshad i Meczet Piątkowy z czasów Ghurid.

Balkh

Miasto w regionie Mazar-i Sharif – starożytna Baktria – było centrum duchowości zaratustryjskiej, następnie buddyzmu i wreszcie ważnym ośrodkiem politycznym i kulturalnym po podboju muzułmańskim w VIII wieku. W ruinach jego murów wciąż znajdują się ważne zabytki, takie jak świątynia Timurydów Khwaja Abu Nasr Parsa. Za murami stoi buddyjski klasztor Nau Bahar, stupa Tepe Rustam i meczet Noh Gunbad, znany również jako Haji Piyada. Ta ostatnia świątynia pochodząca z IX wieku imperium Samanidów jest prawdopodobnie najstarszym meczetem w Azji Środkowej, odrestaurowano go w ostatnich latach dzięki Aga Khan Trust for Culture we współpracy z Francuską Delegacją Archeologiczną w Afganistanie (Dafa), World Monuments Fund oraz Stowarzyszenie Giovanni Secco Suardo.

Band-e Amir

Park narodowy w górach Hindukusz, położony w prowincji Bamiyan charakteryzuje się spektakularnymi formacjami geologicznymi, Na jego terenie znajduje się sześć niesamowitych ciemnoniebieskich jezior.

Odrodzenie afgańskiego dziedzictwa po 2001 r.

W ciągu ostatnich 20 lat, dzięki wsparciu międzynarodowych instytucji, wiele afgańskich muzeów zostało odrestaurowanych, tworząc zalążek narodowej infrastruktury kulturalnej. Najważniejsze z nich, Muzeum Narodowe w Kabulu, zostało obrócone w gruzy i splądrowane na początku wojny domowej na początku lat 90. XX wieku. Na szczęście duża część kolekcji przetrwała dzięki pracownikom muzeum, którzy ryzykowali życiem, aby ukryć eksponaty przed talibami.

W ochronę wzięto też dziedzictwo niematerialne m.in. w 2016 roku włączono na listę dziedzictwa niematerialnego UNESCO wiosenny festiwal noworoczny Nowruz, zgłoszono nominację dla malarstwa miniaturowego w stylu Behzad, narodowego tańca Atana i afgańskiego rubabu, tradycyjnego strunowego instrumentu muzycznego. Projekty mające na celu ochronę i promocję dziedzictwa niematerialnego zostały uruchomione we współpracy z krajami sąsiednimi w ramach programu UNESCO 2018-21 poświęconego kulturze Jedwabnego Szlaku i finansowanego przez Unię Europejską.

 

 

 



Źródło: niezalezna.pl

 

#Afganistan #talibowie #zabytki #dziedzictwo kulturowe #UNESCO

prenumerata.swsmedia.pl

Telewizja Republika

sklep.gazetapolska.pl

Wspieraj Fundację Niezależne Media

Chcesz skomentować tekst? Udostępnij treść i skomentuj w mediach społecznościowych.
Magdalena Łysiak
Wczytuję ocenę...
Zobacz więcej
Niezależna TOP 10
Wideo