Po Smoleńsku Jarosław Kaczyński zrozumiał, że szeroki front prawicy, o którym marzył przez całe lata 90., trzeba zbudować nie tyle dzięki sojuszom, ile przez utworzenie zwartej formacji politycznej, która dzięki spójnej ideowej linii i konsekwencji w działaniu z czasem będzie przyciągała ludzi z innych obozów i tradycji politycznych.

Po katastrofie smoleńskiej, w której zginęło wielu ważnych i bardzo doświadczonych polityków Prawa i Sprawiedliwości, Jarosław Kaczyński odbudowywał partię według klucza nie tylko doświadczenia, ale przede wszystkim lojalności. W tym samym okresie bardzo wyraźny był odpływ z partii tych wszystkich, którzy byli targani wątpliwościami co do twardej antyplatformerskiej i smoleńskiej linii partii albo byli nakierowani bardziej na cele osobiste niż na pracę na rzecz formacji politycznej. Odeszli więc wówczas m.in. Elżbieta Jakubiak, Michał Kamiński, Joanna Kluzik-Rostkowska czy Paweł Poncyljusz. 

Mocne zaplecze intelektualne

Niewielu krytyków PiS-u zauważyło, że już w 2011 r. po raz pierwszy odbył się Kongres „Polska – Wielki Projekt”, który był próbą policzenia się ekspertów, intelektualistów oraz ludzi kultury związanych i sympatyzujących z tym obozem politycznym. Ton nadawali tam profesorowie, którzy dzisiaj stanowią o sile intelektualnej (i nie tylko) obozu dobrej zmiany: Ryszard Legutko, Zdzisław Krasnodębski, Piotr Gliński, Andrzej Zybertowicz, Krzysztof Szczerski. Wielu z nich pomogło Kaczyńskiemu budować pozycję lidera i stratega, jakiego znamy obecnie. Na kongresie podjęto również udaną próbę wejścia w dyskusję z ludźmi o szerokiej wiedzy i doświadczeniu, ludźmi sukcesu zarówno zawodowego, jak i sukcesu w przestrzeni publicznej, którzy wcześniej z PiS-em nie mieli wiele wspólnego. Tu wymienić można grono przedsiębiorców, np. Piotra Voelkela (założyciela i wieloletniego prezesa Grupy Kapitałowej VOX, współzałożyciela Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej), Solange Olszewską (wieloletnią prezes Solaris Bus & Coach, członka Polskiej Rady Biznesu) czy Ryszarda Florka (założyciela i prezesa Fakro). Wśród panelistów na kolejnych kongresach pojawili się wszyscy dzisiejsi wicepremierzy w rządzie Beaty Szydło, a także ona sama.

Polska tradycja polityczna

Po Smoleńsku Jarosław Kaczyński zrozumiał, że szeroki front prawicy, o którym marzył przez całe lata 90., trzeba zbudować nie tyle dzięki sojuszom, ile przez utworzenie zwartej formacji politycznej, która dzięki spójnej ideowej linii i konsekwencji w działaniu z czasem będzie przyciągała ludzi z innych obozów i tradycji politycznych. Warto przypomnieć, że Kaczyński utożsamiał się z tradycją chrześcijańsko-demokratyczną i rozumiał chadecję jako najbardziej elastyczną, a także pragmatyczną tradycję polityczną – taką, która czerpie po trosze z socjalizmu, liberalizmu i konserwatyzmu. 

Potrzebni eksperci, specjaliści, urzędnicy 

Prawo i Sprawiedliwość ma gigantyczną intelektualną przewagę nad opozycją. Jednak w instytucjach, które po wyborach zaczęli obsadzać zwolennicy tej partii, poziom kadr pozostawia wiele do życzenia. Jeśli PiS szybko nie upora się z tym problemem, poniesie dotkliwe koszty wizerunkowe. Równie źle jest w dyplomacji. Poza wiedzą, brakiem uwikłania w PRL-owską przeszłość i patriotyczną postawą, niebagatelne znaczenie ma doświadczenie, którego ludziom związanym z PiS-em zazwyczaj brakuje. 

Rozwiązaniem tego problemu jest zawarcie sojuszu z ludźmi spoza partii, którzy jednak nie przeszli przez „korporację Geremka” i nie dali się wciągnąć w model kariery proponowany przez Radosława Sikorskiego.

Takiej drodze sprzyja z pewnością prowadzona przez PiS polityka społeczna i gospodarcza, odbudowa etosu patriotycznego w polityce i administracji, wreszcie budowa elit, które nadają ton kulturze i społeczeństwu. 

Jacek Saryusz-Wolski jest tu dobrym przykładem, ale jedna jaskółka wiosny nie czyni. Prawo i Sprawiedliwość, chcąc skutecznie zmieniać Polskę, powinno zacząć korzystać z własnego sukcesu, czyli przyciągać polityków, specjalistów i ekspertów, nie tylko ich kupując czy oferując lepszy model kariery. Celem jest stworzenie tak atrakcyjnego ruchu politycznego, że przyjmą oni jego cele za własne z pobudek intelektualnych czy ideowych, a nie jedynie merkantylnych.

Jarosław Kaczyński podziękował 10 kwietnia między innymi mnie. Jestem za to wdzięczny i traktuję to jako podziękowanie dla całego naszego środowiska. Na konwencji programowej PiS-u 14 kwietnia wyjątkowo gorąco wyraził wdzięczność już samym klubom „GP”. Trzeba to docenić szczególnie, bo naprawił błędy swoich kolegów.

Warto pamiętać, jak się to wszystko zaczęło. To prawda, że należałem do grona kilku osób – wśród nich byli też prezes klubów Ryszard Kapuściński i prezes naszej fundacji Ewa Wójcik – które planowały szereg działań w Polsce i na świecie od pierwszych chwil po tragedii. Ale nasze plany nie miałyby żadnego sensu, gdyby nie spontaniczny odzew tysięcy osób. Nie jestem w stanie ich wszystkich wymienić i zauważyć. Nie zawsze ci najbardziej widoczni w mediach czy nawet w swoich społecznościach to jedyne osoby, które to robiły. Za organizowanie uroczystości smoleńskich wielu spotykały represje. Wymagało to czasem gigantycznego wysiłku. Niektórzy bardzo mocno dokładali do tej działalności z własnej kieszeni. Normą były szyderstwa z tych ludzi i obrażanie ich. Dlatego tak boleśnie odebrali oni to, jak potraktowano ich 10 kwietnia. Tysiące z nich nie weszły na uroczystości mimo zaproszeń. Oczywiście wiele takich wpadek to kłopoty organizacyjne, które wynikały z konieczności zapewnienia bezpieczeństwa. Jednak czy nie można było w oficjalnych ogłoszeniach rozsyłanych przez PiS i drukowanych w mediach podać godziny zbiórki klubów i ich przywitania? To by bardzo rozładowało powstały na placu korek.

Warto podkreślić dobrą wolę i wicepremiera Glińskiego, i Joachima Brudzińskiego, bo to oni mieli odwagę przeprosić ludzi za problemy. Chociaż to nie oni tu chyba zawinili. Tak czy inaczej, określenie „kluby >>Gazety Polskiej<<” było tego dnia dość kłopotliwe. Chodzi nie tylko o klubowiczów, lecz także o prezesa PiS, który dla nich jest kimś więcej niż tylko liderem partii.

To wszystko jakoś łączy się ludziom z atakami na komisję wyjaśniającą tragedię smoleńską. To, że robią to „Gazeta Wyborcza” czy TVN, nie dziwi. Ale to, że Macierewicza atakują prawicowi dziennikarze, którzy jeszcze kilka tygodni temu chcieli wciskać prokuraturze jako eksperta komentatora stacji Russia Today, jest niezwykłe. Niestety, nie mogę już dzisiaj zapewnić, że wszystkie media prawicowe grają w tej samej drużynie. Brak transmisji w TVP z konferencji prezentującej raport smoleński był kolejnym poważnym błędem. Inne telewizje to transmitowały i wszystko jest w Internecie. Przeciętny człowiek odbiera takie wydarzenia nie jako walki frakcyjne, lecz jako kolejne – następujące w krótkim czasie po poprzednich gafach – lekceważenie ludzi.

Warto zapoznać się z raportem komisji, bo wbrew czarnej propagandzie jest tam bardzo solidny materiał naukowy i kilka mocno przekonujących argumentów za wersją eksplozji w samolocie.

Ja ze swojej strony zakończyłem pisanie apeli smoleńskich klubów „GP”. Miałem je pisać do momentu, aż stanie pomnik. Sprawy ustalenia przyczyn tragedii nie odpuścimy. Nawet jeżeli znowu z tym będziemy sami. Cytując „Inkę”, w tej sprawie „zachowamy się, jak trzeba”.